I.
Ik schrijf deze nieuwsbrief op mijn telefoon vanuit mijn Airbnb in Porto, waar de herfst nog even uitgesteld wordt door de warme zon die ons naar terrassen en caipirinhas leidt. In een kathedraal was ik eindelijk weer eens onder de indruk van ChatGPT. Een foto van willekeurige bijbelvoorstellingen op de muur maakte van het taalmodel een culturele gids.
We bekeken de doop van Jezus Christus in de Jordaan, wist ChatGPT. “Dit tafereel is een populaire scène in kerken omdat het het begin van Jezus' openbare optreden markeert en het belang van de doop in het christendom onderstreept.”
Onze robotgids gaf zelfs uitleg over de schaal die toevallig nog onderaan de foto te zien was. “De schaal of het bekken onder de reliefscène lijkt een doopvont te zijn, wat de symboliek versterkt: het is een plaats waar gelovigen het sacrament van de doop kunnen ontvangen, zoals Jezus dat deed.”
Niet slecht toch? Ik liet ook nog wat muurschilderingen met Latijnse teksten vertalen en in context plaatsen. Deze werken zijn beroemd en meeslepend zoals topstukken in een museum, toch pikt AI de religieuze symboliek op die me anders was ontgaan.
II.
Op Netflix staat de documentaire The Remarkable Life of Ibelin. Over een Noorse jongen met een terminale spierziekte, die steeds minder van zijn lichaam kan bewegen en steeds langer achter zijn computer verdwijnt om de onlinegame World of Warcraft te spelen. Zijn ouders geven hem ruimte maar het knaagt wel: hij zal nooit weten hoe het is om verliefd te zijn, om vrienden te maken en om van betekenis te zijn in het leven van anderen.
Nadat Mats Steen op 25-jarige leeftijd overlijdt, plaatst zijn familie een afscheidsbericht op zijn blog. Vervolgens krijgen ze een vrachtlading mails terug. Allemaal van mensen die Mats via World of Warcraft heeft leren kennen. Want daar leefde hij een sociaal bestaan, hielp hij anderen en werd hij zelfs verliefd op een Nederlandse studente die hij nooit in het echt zag.
De film reconstrueert zijn geheime leven aan de hand van bewaarde logboeken van zijn chatberichten. Dat is fraai gedaan met levendige animaties in de houterige World of Warcraft-graphics. In het spel stond Mats bekend als Ibelin, een detective en womanizer. Daar was hij niet gebonden aan zijn rolstoel, hij kon gaan en staan waar hij wilde. Zijn ziekte zat hem niet in de weg om vriendschappen aan te gaan, al vertelde hij lange tijd aan niemand dat hij steeds verder achteruit ging.
Voor iedereen die ooit deel heeft uitgemaakt van een online community zal het verhaal bekend voorkomen. The Remarkable Life of Ibelin laat de mooiste kant van het internet zien. Het brengt gelijkgestemden van over de hele wereld bij elkaar. Wie je ook bent en waar je ook vandaan komt, online bestaat er voor elke niche een groep enthousiastelingen. Die kan net zo betekenisvol zijn als de offlinewereld. Hou het maar eens droog als je deze film kijkt.
III.
Jaws, Star Wars, Jurassic Park, Indiana Jones, E.T., Close Encounters of the Third Kind. De lijst van films die componist John Williams met zijn muziek naar een hoger niveau heeft getild gaat nog wel even door. Nu de beste man in de negentig is, verdient hij eindelijk wel eens een eigen documentaire, zal Disney gedacht hebben. Die staat nu online op Disney+: Music by John Williams.
Verwacht een overzicht een viering van zijn werk in vogelvlucht, waarbij krengen uit de pap worden gevist. Zo spreekt Williams over de vijf beroemde tonen uit Close Encounters of the Third Kind, waarin aliens de aarde bezoeken. "Ik vind dat het iets spiritueels heeft", zegt hij over de klanken. Met de laatste noot die niets afsluit, maar juist opent. "Het is als een zin die eindigt op de woorden 'of', 'en' of 'maar'."
De magie van muziek is niet uit te leggen. Williams vindt het nog steeds lastig om over de dood van zijn eerste vrouw (in 1974) te praten, maar schreef na haar overlijden wel een vioolconcert voor haar. Waar hij geen woorden voor vindt, drukt hij uit met zijn handen. Dat is zo mooi om te zien: de 92-jarige Williams die achter zijn piano gaat zitten en de prachtigste stukken speelt alsof hij niet eens de helft van zijn leeftijd heeft.
Ook mooi is dat zijn bromance met Steven Spielberg duidelijk naar voren komt. Zonder elkaar waren ze misschien nooit zo succesvol geworden. Spielberg herinnert zich de muziek voor Raiders of the Lost Ark op het moment dat Indiana Jones in de slangenkuil valt. "Johnny gaf individuele slangen hun eigen muziek", zegt hij. Dat is niet grappend bedoeld en misschien wel de beste poging uit deze film om het genie van Williams uit te leggen.
PS.
Het is nog altijd wachten op een nieuw video-essay van Tim Rogers. Het is twee jaar geleden dat zijn fantastische video over het Japanse spel Boku no Natsuyasumi verscheen. Hij zette recent 36 van zijn favoriete Xbox 360-games op een rij en dat is ook weer genieten, maar alsjeblieft Tim, kom met een nieuwe Action Button-review.
Als je vroeger het geluk hebt gehad om door boeken van Richard Scarry te bladeren, zal dit essay van Chris Ware over de wonderlijke, getekende dierenwereld je bevallen.
"The more one looks at his work, the more one sees how the European daily grocery trip, the walk to a nearby shop or tradesman’s guild, the tiny apple car fit for a worm are not part of the blowout-all-in-for-oneself-oil-fueled-free-for-all toward which America was barreling in the late 1960s."
Je las mijn weblog van 4 tot en met 10 november 2024. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.
