top of page
ree
Screenshot uit de XOXO 2024-presentatie van Cabel Sasser.

Dit is fantastisch. Echt waar. Ik stap graag in vreemde rabbit holes en ben ongelooflijk jaloers op het gat waar Cabel Sasser (maker van onder meer Firewatch en Untitled Goose Game) in viel.


Toen hij in Washington een McDonalds in stapte, trof hij daar een muurschildering die veel beter was dan zou moeten. Ondertekend met de naam van de kunstenaar: Wes Cook. Een onbekende kunstenaar die ook pakken voor poppen in kinderprogramma’s ontwierp en decors voor pretparken en restaurants.


Het verhaal is goed en het levert een nieuw online archief op met scans van bijna verloren gegaan werk. Ik ben blij dat Sasser die McDonalds binnenstapte, zodat Cook postuum een plek in de schijnwerpers krijgt.




En de Nobelprijs gaat naar… kunstmatige intelligentie. Wetenschappers John Hopfield en Geoffrey Hinton wonnen de Nobelprijs omdat zij de fundamenten legden voor wat wij nu kennen als kunstmatige intelligentie.


Vooral prijswinnaar Hinton is het benoemen waard. Hij staat bekend als 'de godfather van kunstmatige intelligentie'. Het was daarom verrassend dat hij vorig jaar ontslag nam bij Google omdat hij zich zorgen maakt om de snelle ontwikkeling van de technologie. Sindsdien noemt hij AI een directe bedreiging voor de mensheid. "Miljoenen banen kunnen verloren gaan en verkiezingen kunnen worden beïnvloed met vervalste video’s", zei hij recent tegen Der Spiegel. "Dit soort AI maakt het mogelijk om veel betere cyberaanvallen uit te voeren en uiterst efficiënte, kwaadaardige virussen voor biologische oorlogsvoering te ontwikkelen."


Toch heeft de 75-jarige wetenschapper geen spijt dat de basislegging van AI van zijn levenswerk vormde. Hinton zegt altijd te hebben gedacht dat zijn werk zou bijdragen aan een betere wereld. "Maar de gevolgen waren onvoorspelbaar, de kennis ontbrak. Zo ging het bij mij. Ik besefte pas in 2023 hoe snel de technologie zich ontwikkelde en hoe catastrofaal het misschien zal worden."


De Nobelprijs voor Scheikunde heeft dit jaar óók met AI te maken. Die gaat naar twee onderzoekers van Google DeepMind en een biochemicus die samen een techniek bedachten om de structuur van eiwitten te doorgronden. Wetenschappers probeerden de code al decennialang te kraken, maar met behulp van AI is dat eindelijk gelukt.


Dat is AI gebruiken op een vette manier.



Ik heb geweldige games gespeeld in virtual reality. Tetris Effect, Rez Infinite, Thumper, Beat Saber. Toch is het nooit helemaal iets geworden, mijn liefde voor VR. Deze week trok ik mijn Quest 3-headset weer uit de kast om het nog eens te proberen. Een interactieve film trok mijn aandacht: Mobile Suit Gundam: Silver Phantom.


Gundam is fantastisch. Toen ik als kind op zaterdagochtenden de animéserie Gundam Wing op tv zag, ging er een wereld voor me open. Het intro alleen al. Tieners bestuurden enorme vechtrobots. Het politieke verhaal ging destijds een beetje langs me heen. Maar de geluiden van mechs die elkaar te lijf gingen met lichtzwaarden en laserstralen waren om van te smullen. Klang! Tsjiiiing!


In theorie zou mijn jongensdroom om zelf een Gundam te besturen kunnen uitkomen in dit VR-avontuur, waarin je meekijkt vanuit de cockpit. Er wordt verwacht dat je zelf ook wat hendels overhaalt om te vechten. Beetje houterig, maar dat is nog best cool. Net als het moment dat je voor het eerst een hangar in komt waar de gigantische robots klaarstaan voor een missie. Het gevoel van schaal komt in VR goed binnen.


Als je iets verder kijkt, valt de praktijk toch wel tegen. De presentatie van het verhaal is afstandelijk en dat is zonde voor een VR-film waar je ín zit. De meeste scènes bekijk je niet vanuit de hoofdrolspeler, maar vanuit een vast cameraperspectief. Je kan niet bewegen, slechts rondkijken. Er gebeurt te weinig om dat boeiend te houden, al heeft de film zijn momenten.


Dit was 'm niet helemaal, maar ik blijf hopen op een ultiem Gundam VR-spektakel.




IV.

Dan nog het Halloween-filmhoekje van deze week.


The Autopsy of Jane Doe is een film over twee lijkschouwers (Brian Cox en Emile Hirsch) die op een avond een lichaam binnenkrijgen waarmee iets raars aan de hand is. Tijdens hun autopsie (schrik niet van wat bloederig snijwerk) gebeuren er plotseling allerlei vreemde dingen. Verrassende film waar je te weinig mensen over hoort.



Saul Bass is een bekend grafisch ontwerper. Hij maakte onder meer de posters voor The Shining en Vertigo en verzorgde het intro van Psycho. Bass regisseerde zelf ook een film: Phase IV. Daarin gebeurt er iets in het heelal waardoor de intelligentie van mieren op aarde zich razendsnel ontwikkelen. Ze bouwen vreemde bouwwerken en vormen een gevaar voor de mensheid. Bass filmde de insecten in close-up en weet hen gek genoeg een verhaallijn te geven. Het is een bizarre en afstandelijke film die er prachtig uit ziet.



Ik kon het niet laten en keek toch weer een deel van Final Destination. De tweede film in de reeks begint met een geweldige scène op de snelweg, waarbij allerlei personages slim worden geïntroduceerd die later in een kettingbotsing omkomen. Tenminste, dat zou gebeuren als hoofdpersoon Kimberly niet had ingegrepen. Maar De Dood houdt er niet van als iemand zijn plannen dwarsboomt, dus de overlevenden zijn hun leven niet zeker. Het is een ongelooflijke b-film, maar ik vond dit deel vermakelijker dan de eerste.




PS.

Vergeet Wordle en Connections. Gisnep is mijn nieuwe favoriete dagelijkse puzzel. Je ziet een kruiswoordpuzzel-achtig veld en boven elke kolom staan letters die ergens in de vakjes eronder moeten. Zo maak je woorden die samen een citaat uit een boek vormen. Hier de volledige uitleg van maker David Friedman (van de fijne blog Ironic Sans).



There’s an app for that! Ooit was dat iets moois, inmiddels overstroomt je telefoon met apps die je vrijwel nooit gebruikt. Alsjeblieft, schrijft The Atlantic, laat me niet nóg een app downloaden.



Ik heb hem nog niet gezien, maar de onvolprezen filmmaker Don Hertzfeldt heeft een nieuwe korte film uit en dat is eigenlijk altijd reden voor een feestje. Dit lijkt ook weer een absurde film te zijn, gezien de trailer en de omschrijving: A musical odyssey about the retreat of humanity into itself. Voor vierenhalve euro te zien op Vimeo.




Ik kijk Kaos op Netflix en vermaak me daar prima mee. Jeff Goldblum als hedendaagse Zeus, wat wil je nog meer? Netflix wil helaas altijd meer (geld en kijkers) en heeft het tweede seizoen alvast geannuleerd. Waar zijn we hier nou eigenlijk mee bezig, vraagt Aftermath zich af.



De eerste echte trailer voor A Complete Unknown, de Bob Dylan-biopic met Timothée Chalamet in de hoofdrol. Ik hoop maar dat de film goed wordt, hij verschijnt in Nederland pas in februari volgend jaar.



Je las mijn weblog van 7 tot en met 13 oktober 2024. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

ree
Design for The Magic Flute; The Hall of Stars in the Palace of the Queen of the Night, Act 1, Scene 6 (1847–49), Karl Friedrich Schinkel

Ik heb er de afgelopen jaren een sport van gemaakt om, als het kon, zoveel mogelijk over ruimtevaart te schrijven voor de media waarvoor ik werkte. Er gebeuren namelijk zoveel spannende dingen dat je het nauwelijks kunt bijhouden. Daarvoor kunnen we de opkomst van de commerciële ruimtevaart bedanken. En dan met name SpaceX. Tien jaar geleden hielden we het niet voor mogelijk dat een raket na lancering terug naar aarde zou kunnen vallen om netjes op een kruis in de oceaan te landen. Nu kijken we daar al niet meer van op.


Goed, deze week ontmoette ik een deel van de crew van Polaris Dawn. Drie weken geleden bevonden ze zich verder in de ruimte dan de mensheid sinds 1972 is geweest, nu waren ze een dag in Noordwijk voor het astronautencongres dat door André Kuipers werd gehost. Ik kon ze precies 14 minuten spreken over hun ervaringen. Want de reis ging niet alleen over afstand. Ze testten ook de nieuwe pakken van SpaceX en maakten als eerste burgers een ruimtewandeling.


In de video waarin Jared Isaacman (de miljardair die de missie grotendeels bekostigde) uit de capsule stapt en naar de aarde kijkt, zegt hij: "We hebben thuis nog veel werk te doen, maar vanaf hier ziet de aarde eruit als een perfecte wereld". Hij klinkt rustig, maar dat was hij allerminst, vertelt hij. "Door de drukverandering klinkt mijn stem veel lager dan normaal, daarom klonk ik misschien niet zo enthousiast. Maar geloof mij, we waren allemaal ongelooflijk opgetogen."


Alle crewleden ervoeren een "sensory overload" toen het luik van de capsule opende en ze overweldigd werden door de zwarte leegte van het heelal. "De adrenaline giert door je lichaam", zegt Isaacman. "Je weet dat er niets tussen jou en een ongelooflijk bedreigende omgeving staat, behalve een vizier." Op NU.nl staat het hele verhaal (achter de gratis inlog weliswaar).


ree


Ik ontmoette de zeer sympathieke tekenaar Jan Vriends een week geleden op het Stripfestival Breda, waar hij voor De Kosmonaut de Willy Vandersteenprijs kreeg uitgereikt voor het beste Nederlandstalige album van het afgelopen jaar. Vriends was zo vriendelijk mijn exemplaar te signeren en we raakten aan de praat over de ruimtevaart. Als kind zat hij al voor de tv om gefascineerd naar de Apollo-missies te kijken - en die liefde voor wetenschap en ontdekking bleef.


De Kosmonaut is een warm en lief verhaal over een kosmonaut die wordt geselecteerd voor een ruimtemissie. Eenmaal in de ruimte gaat er iets mis, waardoor hij een noodlanding moet maken op aarde. Daar leert hij het boerenleven kennen en waarderen, terwijl hij de liefde van zijn leven nog eens hoopt terug te zien.


Vriends maakte een kleurrijk en speels boek vol grapjes voor de hele familie, maar met ruimte voor drama (en een bijrol voor Bialetti-koffie). De auteur vertelde me over zijn fascinatie voor ruimtevaart in het Oostblok. Waar de Amerikanen innoveren met commerciële ruimtevaart en de nieuwste snufjes, gaan de Soyuz-raketten van de Russen al sinds de jaren zestig mee. "Oerdegelijk spul", zegt Vriends.


Maar dat is niet de enige reden waarom hij voor een kosmonaut in de hoofdrol koos. Die titel kosmonaut, de naam voor een Russische ruimtereiziger, vindt Vriends nu eenmaal mooier dan een astronaut. Het spreekt meer tot de verbeelding. "Omdat het een afgeleide van het woord kosmos bevat."


ree


Het is alweer oktober! Spooky season. Ik zal de komende nieuwsbrieven weer een paar horrorfilms uitlichten die ik heb gezien.


Deze keer te beginnen met The Substance, de hypefilm van afgelopen tijd waarbij nogal eens wat mensen de bioscoop uit lopen. De film gaat over een gevallen filmster (Demi Moore) die zichzelf dankzij een speciaal goedje in tweeën kan splitsen. Haar nieuwe lichaam is jonger (beter?) en verwerft opnieuw een plek in de spotlights. Er is maar één regel: de substantie werkt alleen als je om en om een week in het ene en in het andere lichaam doorbrengt. Die regel wordt natuurlijk doorbroken en dat levert niet bepaald een enge, maar wel een lekker gore bodyhorrorfilm op, waarbij de rillingen regelmatig hoorbaar door de zaal gaan.



Op Netflix staan nu alle Final Destination-films. Ik had daar nooit een deel van gezien, dus bekeek de eerste. Over een groep jongeren die aan een vliegtuigramp ontsnapt, maar die er dan achter komt dat niemand aan zijn lot ontkomt. En dus komen ze één voor één terecht in freak accidents. Zowel suf als vermakelijk.



Op HBO Max staat een nieuwe verfilming van de Stephen King-klassieker Salem's Lot. Dat verhaal gaat om een vampier die in het stadje Maine komt wonen en daar begint aan een bloederige moordpartij. Je kunt beter het boek nog eens lezen.




Jan Mulder is de leukste Volkskrant Magazine-gids in tijden. Hij maakt eigenlijk niet meer zoveel mee op het Groningse platteland, zegt hij zelf. Dus is een van zijn tips: de Husqvarna 536LiB-bladblazer. "Jááá, dat is wat, hoor", zegt hij. "Hij heeft een accu, geen motor. Eigenlijk moet je ’m met een band om je schouder hangen, maar dat doe ik niet. Ik houd hem vast als een diplomatenkoffertje. Ik had nooit kunnen voorzien wat een genot dat is. Dat wil ik de Volkskrant-lezers graag meegeven."


Mulder heeft ook nog wat mooie woorden over voor Jan Cremer, wiens dood volgens hem veel te weinig aandacht kreeg. Je ziet nauwelijks nog dit soort innemende figuren. Misschien in heel bleke vorm bij iemand als Wout Weghorst, zegt hij. "Sorry, Jan Cremer, daar hoog in de hemel, dat ik je hier met Weghorst zit te vergelijken."



The Smile brengt zijn derde album uit: Cutouts. Voor de mensen die de nieuwe band van Thom Yorke, Jonny Greenwood en Tom Skinner al een tijdje volgt, staat er weinig écht nieuws op. Je kunt de titel dus vrij letterlijk nemen: dit lag nog op de plank van eerdere opnamesessies. Het dan maar afdoen als een restjesplaat is daarom een beetje flauw. Zeker vanwege geweldige nummers als Foreign Spies, Tiptoe en Bodies Laughing.




Vijftien jaar geleden legde regisseur David Lynch een reis van tienduizenden kilometers af door de Verenigde Staten voor zijn Interview Project. Daarin portretteerde hij tientallen mensen die hij onderweg tegenkwam. "Iedereen die we interviewde was anders", zegt Lynch. "Het is iets menselijks waar je niet vandaan kunt blijven." Al die korte video's staan op YouTube.




Dan ook maar meteen aandacht voor het kanaal Wheelie Yellow, dat ik dankzij het YouTube-algoritme kreeg voorgeschoteld. In deze video's scheurt een gele pop in een klein RC-busje keihard door de straten. Geen idee waarom precies, maar ik vind dit hoogst vermakelijk.




Schrijver Peter Buurman besloot een paar maanden weer eens wat vaker naar de film te gaan. En dan kon hij er net zo goed over schrijven. Dat levert heerlijke stukjes op, waarin hij zijn filmervaring combineert met wat hij meemaakt. Ze zijn te lezen op zijn website. Mijn voorlopige favoriet is zijn tekst over de Nicolas Cage-film Arcadian.



Ik ben blij dat de film over Robbie Williams het anders doet dan al die (middelmatige) andere biopics rondom artiesten. In de eerste teaser trailer voor Better Man wordt Williams door een aap. Ik zag niet per se op een biopic over Williams te wachten, maar nu heb ik er toch zin in.




De eerste camera van Kodak veranderde de wereld van fotografie. Mensen zonder technische kennis konden sindsdien fotograferen. "Jij drukt op de knop, wij doen de rest", schreef Kodak. En zo werd de spontane geboren, betoogt Vox.




Bijzonder fijne match: Fontaines D.C. covert Lana del Rey.


Je las mijn weblog van 30 september tot en met 6 oktober 2024. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

ree
The ornamental arts of Japan Pl.096 (1882), George Ashdown Audsley

Auteurs Marja Pruis, Pirkko Saiso en Nicolien Mizee zijn alledrie bekend van werk waarin ze vanuit de ik-vorm hun wereld beschouwen. Vandaar dat de avond in de Bibliotheek Utrecht de titel Ik schrijf over mij mee kreeg.


Het openingsessay van Pruis is door het ILFU online gepubliceerd en gaat deels over het rookgordijn dat schrijvers in de ik-vorm in stand moeten houden. Ze noemt haar voorbeelden. Vivian Gornick, Sigrid Nunez en Elizabeth Strout. Dat zijn, volgens haar:

"Schrijvers die hun schrijven er niet bedacht uit laten zien, en tegelijkertijd voel je dat het een kunstmatig bereikt effect is. Een bepaald soort inhouden is het denk ik, beheersing. Maar ook de schijn zien op te houden van authenticiteit, onverschrokkenheid, schaamteloosheid."

Het ging er die avond wel vaker over. Hoe je als lezer van een verhaal in de ik-vorm in het hoofd van de schrijver lijkt te kruipen, maar dat nooit werkelijk zo is. Hoewel, Nicolien Mizee beweert dat ze uitsluitend de waarheid beschrijft (in haar geweldige Faxen aan Ger-boekenreeks). Om daar vervolgens aan toe te voegen: "Mijn familie en vrienden zeggen dat ik alles bij elkaar verzin".


De Finse schrijfster Pirkko Saiso husselt feit en fictie ook constant in haar Helsinki-trilogie, zegt ze. Saiso sleutelt zonder problemen aan haar eigen herinneringen om daarmee het grootst mogelijke dramatisch effect te bereiken.


In haar werk gaat ze overigens nog verder dan de ik-persoon om haar belevenissen te beschrijven. "Soms is een gebeurtenis zo pijnlijk, dat je er afstand van moet nemen", zegt ze. Dat neemt ze letterlijk in haar schrijven, door het plots niet in de ik-vorm maar in de zij-vorm over zichzelf te hebben.



Aimée de Jongh is een van Nederlands beste stripmakers. Dat bewees ze vaak, bijvoorbeeld met het schitterende boek Dagen van Zand. Haar nieuwe boek is wederom een hit: de verstripping van William Goldings klassieke roman Lord of the Flies. Over een groep kinderen die na een vliegtuigcrash op een tropisch eiland moet zien te overleven.


Na de crash lukt het de kinderen om democratisch een leider aan te wijzen die heldere regels opstelt, zodat ze zonder hulp van volwassenen een werkende minimaatschappij van de grond krijgen. Maar na verloop van tijd dwalen er kinderen af en ontstaat er verdeeldheid en later geweld. Het verhaal wordt duisterder en duisterder.


De beelden van De Jongh (een shoutout voor de prachtige inkleuring trouwens) maken de impact van de gebeurtenissen invoelbaar. Er staat één plaat in het boek die veel lijkt op de bekende foto van het Syrische jongetje dat in 2015 aanspoelde op het strand van het Turkse Bodrum. De afbeelding voelt eerst misschien cru en misplaatst, tot je beseft: nee, want ook dat drama toonde onze 'beschaving' op zijn allerlelijkst.


ree


Hoe lang blijf je hopen dat het beter wordt voordat je los kunt laten? Dat is de centrale vraag in de roman Het archief van Thomas Heerma van Voss. Zijn hoofdpersoon Pierre is redacteur bij een literair tijdschrift dat ooit aanzien had, maar waarvan vrijwel alle abonnees inmiddels zijn afgehaakt. Pierre weet niet zo goed wat hij wil, maar zijn vader is trots op hem. Net als hij is Pierre in de literaire wereld beland en daar verricht hij belangrijk werk voor De Letteren. De rest van de wereld ziet die impact wat minder.


In het eerste deel van Het archief zie je het schip van het blad langzaam zinken. Dat wordt op een treurige maar geestige manier beschreven. Zoals wanneer de moeder van Pierre voorzichtig bij hem peilt of hij niet liever een andere baan zou zoeken. "De wereld ligt aan je voeten", is haar optimistische boodschap, die meteen wordt opgevolgd door de pijnlijke toevoeging: "Al jaren".


Heerma van Voss kabbelt in dit deel van het boek rustig door. Je krijgt als lezer maar weinig prikkels, net als Pierre dus. Hij zit voorlopig wel op zijn plek, wat kan hij anders? Hij laat zijn comfort niet in de weg staan door ambitie. Maar net als het wel heel erg begint te kabbelen, draait Heerma van Voss aan de knop en wordt Pierre gedwongen om te leren loslaten als zijn vader ziek wordt.


Het boek wordt vanaf dat punt dramatischer, serieuzer én ontroerend. Karaktereigenschappen van vader en zoon worden aan elkaar gespiegeld. Ze hebben het niet over een naderend einde, bespreken geen losse eindjes, worden niet sentimenteel. Ze kijken naar films van vroeger. "Zo lagen we daar, aan weerszijden, onze blikken gericht op hetzelfde scherm. We deden wat we ons hele leven hadden gedaan. We lieten de tranen niet winnen."



Het concert van Nick Cave and the Bad Seeds (met Radiohead-bassist Colin Greenwood) was er eentje voor in de boeken. Cave maakte grappen over kikkerknuffels, vergat even hoe Red Right Hand ook alweer begon ("het is al een paar jaar geleden dat ik Peaky Blinders zag") en vertelde hoe hij vroeger zijn zoon wiegde terwijl hij Papa Won’t Leave You, Henry zong (het kind zal weinig hebben geslapen).


De toon van het concert was niet zo zwaar als afgelopen keren, terwijl er toch genoeg nummers waren die recht door m’n ziel perforeerden. Het geweldige nieuwe Conversion bijvoorbeeld, en het blokje met Joy en I Need You.


Cave en band hadden er plezier in. Toen na de eerste toegift, eindigend met het gospel As the Waters Cover The Sea, het grote licht van de Ziggo Dome aansprong en mensen naar de uitgang schuifelden, kwamen de muzikanten plots terug. "We hebben nog vijf minuten over, dus we doen er gewoon nog één", riep Cave. Magisch concert, alweer.


ree


PS.

Justice en Tame Impala was al een combinatie om van te smullen. Nu is er bij hun nummer Neverender een lekker psychedelische animévideo gemaakt.




Paulien Cornelisse schrijft voor volgend jaar het Boekenweekessay. De titel: Hèhè - over wat we zeggen zonder dat we het doorhebben. Bij Eva Jinek aan tafel geeft ze alvast wat tekst en toelichting. Want waarom laten Nederlanders (ook als ze een andere taal spreken) zo vaak het woordje 'hè' vallen tussen hun zinnen?




Het rondje dystopisch technieuws van deze week in een korte opsomming:




Zet Francis Ford Coppola in een ruimte vol dvd's en je krijgt de mooiste verhalen te horen.





Willem maakte, samen met Yousef Gnaoui en Milan van Dril, een mooie promotiefilm bij zijn eerder dit jaar verschenen album Spuug van God.




Volgend jaar verschijnt de opvolger van Ghost of Tsushima voor de PlayStation 5. De game belooft een verhaal dat zich eeuwen na het eerste deel afspeelt, rondom de berg Yōtei (niet te verwarren met Fuji). De trailer voor Ghost of Yōtei bevat een shot waarin de hoofdrolspeelster voor die berg staat, en die is om je vingers bij af te likken.




En The Cure is terug! Na zestien jaar is er een nieuw nummer: Alone. De band neemt de tijd met zijn intro en dan hakt de vertrouwde stem van Robert Smith er ineens in. Ach, de melancholie!





Ik lees Intermezzo, de nieuwe roman van Sally Rooney. Alleen al van de omslag van het boek krijg ik zin om verder te lezen. Later meer!


Je las mijn weblog van 23 tot en met 29 september 2024. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

© 2022 Rutger Otto

bottom of page