top of page

ree
Beeld: Midjourney.

Films en series over robots en kunstmatige intelligentie gaan in de kern altijd over wat het betekent om mens te zijn. Pluto is daarin geen uitzondering. Het is de beste animéserie in jaren en eindelijk weer een echte must-see op Netflix.


Pluto is een mysterieuze scifi-thriller die zich afspeelt in een toekomst waarin mensen en robots naast elkaar leven. Als een van de meest geliefde robots ter wereld op brute wijze wordt uitgeschakeld, probeert inspecteur Gesicht te achterhalen wie daar achter zit. Al snel blijkt er een groot gevaar schuil te gaan, waardoor de levens van mens en machine op het spel staan.


In deze wereld lijken robots steeds meer op mensen. Je ziet het verschil soms niet eens. En robots hebben rechten, waardoor ze bijvoorbeeld een gezin kunnen stichten. Er zijn wel een aantal regels: zo kunnen robots geen mensen doden.


Pluto zet je aan het denken. Hoe fijn het bijvoorbeeld is dat wij als mensen gebeurtenissen kunnen vergeten, of ze op zijn minst laten vervagen. Het zou ondraaglijk zijn als we alles constant onthouden, met de pijn uit het verleden die daarbij hoort. Een robot onthoudt alles tot in detail, behalve als er moedwillig delen van hun geheugen worden gewist.


Ook boeiend is dat Pluto wordt verteld vanuit het oogpunt van de robots en hun kunstmatige intelligentie. Er zijn tegenstanders van meer vrijheden voor robots, maar dat zijn de slechteriken. Terwijl we in het echte leven juist vol inzetten op het reguleren van wat bijvoorbeeld ChatGPT allemaal kan en welke data het mag bewaren.


Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een Europese AI-wet die zorgt dat we verantwoord omgaan met de technologie. Op conferenties wordt gewaarschuwd voor de gevaren van wapens die zelf bepalen wie ze beschieten. Ook dat zie je terug in Pluto: als Gesicht een doelwit wil aanvallen, vraagt hij eerst om goedkeuring bij werkgever Europol.


Het is goed dat we hier van tevoren over nadenken. Want als we robots achteloos constant menselijker maken en ze uiteindelijk emoties nabootsen, wordt het al snel verwarrend. Simpel voorbeeld: hoe reageer jij op een mens die een robothond schopt? Wij ontwikkelen eerder een gevoel voor robots dan andersom. In Pluto komt dat ook aan bod: wat betekent het als een robot huilt? Hoe gaat een machine om met verlies? En met haat?


Aan de Japanse animatieserie werd zes jaar gewerkt. Dat is te zien, want het ziet er weergaloos uit. Alleen de 3D-beelden komen niet altijd goed uit de verf en een uur per aflevering (er zijn er acht) is soms wat lang. Maar de sfeer is waanzinnig en het verhaal nog beter. Er is ruimte voor tech-noir, grote vraagstukken en voor sentimentele boodschappen. En te weinig mensen hebben het erover: kijk Pluto!


Pluto is gebaseerd op de gelijknamige mangaserie van schrijver en tekenaar Naoki Urasawa. En die serie is dan weer gebaseerd op een verhaallijn uit Astro Boy, een serie van Osamu Tezuka. Begin jaren 2000 werd een aantal delen van Astro Boy uitgegeven in Nederland door de Belgische Standaard Uitgeverij (zij publiceren bijvoorbeeld ook Suske en Wiske). In die tijd kocht ik de pockets en raakte ik verslingerd aan de avonturen van de robotjongen.


Ik heb ze nog steeds en na wat rommelen in verhuisdozen vond ik het derde deel. Daarin staat het verhaal waarop Pluto is gebaseerd: De grootste robot ter wereld. Waar Urasawa koos voor een volwassen hervertelling met meer gelaagdheid en grote vraagstukken, is Astro Boy meer een zaterdagochtendcartoon. Met een simpeler plot. Er is een sterke robot en als die de zeven sterkste robots ter wereld verslaat, mag hij zich de sterkste noemen. Astro Boy moet hem stoppen.


Het leuke is dat Urasawa aan de kern van het verhaal niet veel heeft veranderd. Ook keren personages terug, zij het met meer achtergrond of in aangepaste versies. Heb je Pluto gezien, snor dan het originele verhaal eens op. Of kijk de animéverfilming, die staat op YouTube (deel 1 en deel 2).


Hier nog wat kreukelige fan-art (ik kon het origineel niet meer vinden, maar had nog wel deze foto):

ree
Beeld: Rutger Otto als tiener.

Het allerlaatste nummer van The Beatles verscheen deze week. Now And Then. Ik was aanvankelijk een beetje sceptisch. Het nummer is gebaseerd op een oude demo van John Lennon. Misschien wilde Lennon dit helemaal niet uitbrengen. Met die vraag worstelde Paul McCartney ook even, zegt hij in de korte film die samen met de single werd uitgebracht.


"Maar als ik het hem kon vragen", zegt hij. "Dan zou het antwoord zijn: "Yeah"! Hij zou het geweldig hebben gevonden."


En geweldig is het. Met behulp van machine learning werd de stem van Lennon uit de demo-opname geknipt en opgepoetst. De drums werden door Ringo Starr ingespeeld en McCartney speelt piano en gitaar. Een opname met orkest maakt het af. Op Lennons stem is nog wat ruis te horen, wellicht was dat niet te filteren. Het maakt het alleen maar spookachtiger en mooier.


Now And Then is een prachtige, nostalgische plaat. Je kan 'm na een keer luisteren al meezingen. Stukje Beatles-magie. Maar nu is het klaar, er komt echt nooit meer nieuw werk van de band. We kunnen ze nu en dan alleen nog maar missen. "And now and then I want you to be there for me. Always to return to me."


Het onvolprezen YouTube-account David Bennett Piano maakte een video over de verschillen in de originele demo van Lennon en de uiteindelijk Beatles-versie:


Ik ben een beetje verslaafd aan het telefoonspelletje subpar pool. Het is een combinatie van minigolf en pool in een vrolijke tekenstijl. Op variërende pooltafels probeer je alle ballen in de gaten te stoten, terwijl je uitdagingen voltooid. Er zijn portalen, ijsballen en magnetische ballen die allemaal andere speelstijlen vereisten. Van de makers van holedown trouwens, ook top.


Microsofts nieuwsplatform MSN heeft journalisten ontslagen en laat zijn nieuwsartikelen nu schrijven door AI. Blijkbaar heeft niemand zich vooraf afgevraagd wat er allemaal fout kon gaan. Nou, alles dus.

Roblox is super populair onder jongeren. In de game-omgeving bouwen mensen en merken zelf werelden en spellen, die door anderen bezocht kunnen worden. Ik werd door een Nederlandse tiener uitgenodigd om eens te komen kijken naar een simulatie van luchtvaartmaatschappij Ryanair, die hij samen met nog tientallen andere jongeren onderhoudt. Ik vloog een halfuurtje mee in een virtueel vliegtuig, terwijl kinderen om me heen in de chat schreven dat ze een bom bij zich hadden (even inloggen).

Ik ben nog niet begonnen aan Alan Wake 2, want er is al zoveel te spelen. Maar ik heb er enorm zin in, want deze game is me op het lijf geschreven. Net zoals deel 1 dat was, die vol zat met verwijzingen naar horrorfilms en mysterieuze series zoals Twin Peaks. Het nieuwe deel schijnt nog creatiever en bizarder te zijn. De recensies liegen er ook niet om, bijvoorbeeld die van NRC en Gamer.


Je las mijn weblog van 30 oktober tot en met 5 november. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.


ree
Beeld: Midjourney.

Het monster van Frankenstein is een iconische horrorfiguur, met name vanwege de verfilmingen waarin Boris Karloff het monster speelt. Maar het begon allemaal met het boek Frankenstein, dat in 1818 door Mary Shelley werd geschreven. Ik las het verhaal nu eindelijk, in de vertelling van Maria Postema. En ik kwam erachter dat het boek erg verschilt van in de films uit de jaren dertig.


Die films zijn letterlijk en figuurlijk meer zwart wit dan het boek. Het viel me op hoeveel grijstinten Shelley gebruikte. Niemand is expliciet goed of slecht. Ook het monster niet, dat niet alleen met een afzichtelijk uiterlijk wordt geschetst, maar dat ook bovenmenselijk snel is. Hij klimt zo tegen een steile rots omhoog.


Mijn beeld van een vooruit schuifelend monster met uitgestrekte armen, klopt dus eigenlijk niet. Ook de schroeven in zijn nek zijn verzonnen door de filmmakers en, nu ik toch bezig ben, in het boek heeft schepper Victor Frankenstein geen gebochelde assistent genaamd Igor. Het monster uit het boek is meer een tragisch dan een eng figuur. Hij wordt gekweld en vindt geen aansluiting bij de maatschappij. Uiteindelijk loopt het voor niemand goed af.


Shelley begon het verhaal te schrijven toen ze achttien was. Tweehonderd jaar later jaagt het niet de stuipen op je lijf, maar zet het nog steeds aan tot denken. Ze snijdt grote vraagstukken aan. En het antwoord de grootste vraag, of het een goed idee is om voor God te spelen, kun je vast wel invullen.

Voor de filmrubriek van deze maand heb ik de drie Frankenstein-films met Boris Karloff gezien.


Ik heb een zwak voor die klassieke Universal Classic Monsters, een serie monsterfilms die in de periode 1931 tot en met 1956 werden gemaakt. Het begon met Frankenstein en Dracula, later kwamen ook The Mummy, The Invisible Man en The Creature of the Black Lagoon.


In Frankenstein (1931) steelt een hulpje van Henry Frankenstein (de personages Victor en zijn vriend Henry uit het boek zijn samengevoegd) het verkeerde brein uit een universiteit. Dit criminele brein is de verklaring voor het ontstaan van een monster. Dat wordt in een enorme molentoren tot leven gewekt. Dat is het spektakelstuk van de film. Het lab van Frankenstein is gigantisch, een dood lichaam wordt naar boven gehesen en de bliksem slaat toe. "Het leeft!", gilt Frankenstein. "Het leeft! Nu weet ik hoe het voelt om God te zijn!" Uiteindelijk zien we het lompe monster ontsnappen en uit onhandigheid een meisje vermoorden. Hoe haar vader later minutenlang met haar lijk door een dorpje loopt, is het engste beeld van de film.


In The Bride of Frankenstein (1935) blijkt het monster niet dood. En krijgt hij wat hij in het boek wel wil maar niet krijgt: een vrouw. Dankzij ene meneer Pretorius, een gekke professor die Frankenstein dwingt nog een monster te scheppen. Deze film is iets beter dan het origineel. De decors zijn bijvoorbeeld geschifter en groter. Pretorius heeft al een paar mensen geschapen die hij bewaart in potjes en die effecten zijn nog steeds verbluffend. De film is bij vlagen zelfs grappig. Het monster leert spreken en dikke sigaren paffen. Het script is daarnaast zelfbewust: "Het leeft!", roept een vrouw als het monster voor het eerst opduikt nadat iedereen denkt dat hij is vermoord.


Je kunt The Son of Frankenstein (1939) zien als het laatste deel van de Frankenstein-trilogie met Karloff als monster. Met een andere regisseur en een ander hoofdpersoon. De zoon van Henry Frankenstein, Wolf, speelt nu de hoofdrol. Dat ging trouwens niet anders. De acteur die Henry speelde, Colin Clive, was een zware alcoholist en stierf op zijn 37ste in 1937. In deze film probeert Wolf Frankenstein de naam van zijn familie te zuiveren door aan te tonen dat het monster zo slecht niet is. Dat gaat natuurlijk mis. En dat kom door zijn hulp Ygor, die hier voor het eerst ten tonele verschijnt. Hij wordt gespeeld door acteur Bela Lugosi, die een paar jaar eerder een innemende Dracula speelde. The Son of Frankenstein duurt wat te lang en is niet zo imposant als de eerdere delen, al is de finale redelijk spectaculair.



ree

Wired maakte twee jaar geleden een video met James Hall, een meester in de kunst van pompoensnijden. Het zal iedereen lukken een griezelig gezicht uit te snijden, maar deze man tilt het naar een hoger niveau. Hall loodst je langs dertien niveau's van pompoensnijden en ik heb daar bijna 24 minuten geboeid naar zitten kijken. Van schaduwen naar 3D-sculpturen. Bizar.


(Ik heb er ook een uitgesneden, mijn eerste ooit, je vindt 'm helemaal onderaan.)


Ik kijk altijd naar de video's van Old Time Hawkey op Instagram en TikTok. 'Hello buddy", zo begint hij. "Can't sleep, eh?" Op kalme toon helpt hij je indutten, terwijl hij in een knusse camper in het bos iets te eten bereidt. Nu maakt hij op YouTube langere video's. Dit keer een Halloweenspecial met dansende skeletten op VHS en gevulde paprika's.


Dus je hebt besloten om Radiohead te gaan luisteren in je dertiger jaren? Congratulations—the metamorphosis you didn’t know you needed has just begun.

Neal Agarwal, van The Password Game heeft weer een geweldig nieuw project. Het is een museum vol met nostalgie naar het vroege internet. Je vindt er de eerste e-mail, Line Rider, de website van Space Jam en de eerste mp3. Veel pagina's zijn interactief. Internet Artifacts, genieten.

Ik ben fan van het programma Met Frans Bromet op hondencursus. Hierin volgt de 79-jarige documentairemaker (bekend van het fragment uit 1998 waarin mensen zeggen niet op mobiele telefoons zitten te wachten) verschillende hondenbezitters. Dat levert hilarische en aandoenlijke beelden op. Met typisch droog-ironisch commentaar van Bromet. Op NPO.

Het meest bizarre verhaal wat je deze week gaat lezen. Op NRC: In de virtuele wereld van Habbo Hotel ontmoet Anja een nieuwe vriendin. Ze breekt met haar familie en verdwijnt. Waanzinnig verhaal, bindende leestip.


ree

Je las mijn weblog van 23 tot en met 29 oktober. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.


ree
Beeld: Midjourney.

De Dutch Design Week is weer van start in Eindhoven. Ik struinde een dag rond op Strijp-S en zag allerlei moois.


Bijvoorbeeld deze vervreemdende installatie van kunstenaar Mette Sterre. Dit pak is geloof ik onderdeel van het project Seapussy Power Galore, Abcession (If you don't know, you don't grow). Ik verzin het ook niet. Dit bultenpak kan gedragen worden, al werd hij in Eindhoven levenloos tentoongesteld. En dat maakte al indruk. Het lijkt zo uit de zee gekropen in een game als Baldur's Gate 3. De dikke, navelstrengachtige kabels doen denken aan bodyhorror van regisseur David Cronenberg.


Sterre verkent de grenzen van het menselijk lichaam met dit werk. "Haar werk creëert een nieuwe lichaamstaal waarin carnavaleske en folkloristische tradities doorklinken", zo luidt de beschrijving. Ik ben fan.

ree

The Poem Booth is een gedichtenschrijver gebaseerd op kunstmatige intelligentie. Je gaat voor een groot scherm staan, de machine maakt een foto en na een paar tellen rolt er een gedicht op maat uit. Elke tekst is uniek.


De installatie is gemaakt door Studio VOUW en is afgestemd door de Belgische dichter Maarten Inghels. Het idee is dat mensen meer gemotiveerd worden om te lezen en schrijven. Op de vloer bleek dit laagdrempelig genoeg en dankzij AI echt tot de verbeelding te spreken; rijen mensen wilden een eigen vers.


Voor mijn vriendin en ik schreef het taalmodel dit gedicht:

Sta daar, jullie twee, in het

flonkerfonkel

Een blauwe bliksem slaat

in, onverwacht

Harten hameren, handen

haken

In het schemerschemer

verzinken jullie zacht.


Een liefdesgedicht. En best een mooie, vind ik. Zie hem in actie:


Ben je in Eindhoven, loop dan eens binnen bij de MU Hybrid Art House, waar je TIMELESSTIME kunt bekijken. Dit is een presentatie van MAISON the FAUX, een studio van jonge kunstenaars Joris Suk en Tessa de Boer. Zij specialiseren zich in performance art, mode- en kostuumontwerp en decors en dat komt hier allemaal samen.


In verschillende landschappen vind je bij binnenkomst drie personages. Zij leven in werelden vol stenen, modder, rubber, stro en bloemen. Op gezette tijden pakken ze hun poppen op als levenloze evenbeelden, lopen ze naar het midden van de ruimte en houden ze vervolgens de bezoeker een spiegel voor met expressieve dans.


"Verliezen of winnen we tijd met het verstrijken van de jaren?", willen de makers ons doen denken. "Maakt fysieke aftakeling ons kwetsbaar of is dit juist dé drijfveer om te creëren, filosoferen, te vernietigen...?" Indrukwekkend hoor, beetje creepy ook. Mag je niet missen op deze Dutch Design Week. Laat je overrompelen.

Korte foto-impressie:

Tot zover Dutch Design week!

We zijn al over de helft van Halloweenmaand oktober. Ik kijk moedig verder naar horrorfilms, dit was de oogst van deze week.


Re-Animator (1985) is een twist op het verhaal van Frankenstein. Herbert West heeft een gifgroen middeltje waarmee hij dode mensen en dieren tot leven kan wekken. Hij probeert dat uit op de kat van zijn huisgenoot en medestudent Dan, die daardoor wordt meegesleurd in de waanzin van West. Het duurt een tijd voordat de film op gang is, al komt dat misschien doordat ik de Integral-versie keek. Die is twintig minuten langer dan de reguliere versie (en ik zou zeggen ook twintig minuten te lang). Ik vond de film nogal wisselend van toon en wat mij betreft is de balans tussen horror en comedy niet geslaagd. Maar tegen het einde wordt de film zo gestoord dat het toch de moeite is om hem helemaal af te kijken. Wel de normale versie dan, die nog geen anderhalf uur duurt.


Poltergeist (1982) is geregisseerd door Tobe Hooper (van The Texas Chain Saw Massacre) maar is nog duidelijker een Steven Spielberg-productie. Want eng is ie niet echt, al scheelt het op het einde weinig. De Spielberg-magie zit 'm in de verwondering en emotie van de hoofdrolspelers. Poltergeist gaat over een meisje dat verdwijnt nadat het in huis begint te spoken. Vervolgens worden er allerlei experts bijgehaald om de klopgeest te verjagen en het meisje terug te vinden. Het verhaal boeit niet altijd, maar de special effects zijn veertig jaar later nog steeds fantastisch.


Talk To Me verscheen dit jaar in Nederland. Deze Australische film is gemaakt door twee YouTubers en gaat duidelijk over Gen Z. Een groep jongeren is in het bezit van een hand, waarmee je in contact komt met geesten van overleden personen. De 'party trick' is dat de geesten je lichaam kunnen overnemen. De jongeren die dit toelaten ondergaan een soort drugstrip, de rest van de aanwezigen filmt voor de socials. Het enige is: je mag een geest niet langer dan anderhalve minuut toelaten, anders kom je er misschien niet meer vanaf. Dat gaat natuurlijk hartstikke fout. En dat wordt freaky in beeld gebracht. De film vliegt allerlei kanten op en wordt vrij naar. Vooral een pluim voor het gebruik van praktische effecten, want dat blijft voelbaar eng.


PS.

De Volkskrant onderzoekt beweringen van hoogleraar Rob de Wijk, die al jaren volhoudt dat hij als een van de weinigen wist waar Osama bin Laden zich schuilhield. Geen idee waarom, maar ik heb er wel van genoten. 'Waarom zouden ze er een professor uit Nederland bij betrekken?'

Erik Wernquist animeerde ooit de irritante Crazy Frog (de ringtone komt trouwens een paar keer voorbij in Talk To Me en misschien is dat wel de echte horror). Nu maakt hij heel andere dingen. In zijn nieuwste korte film neemt hij je mee op een cruise door het heelal. Hele andere koek, smaakt ook beter.


Het bijna complete archief van Whole Earth Catalog staat online. Wired noemt de publicatie 'het proto-blog'. Je vindt er een enorme collectie van uitgebreide reviews, tips, essays en artikelen. Uit Wired: "De catalogus had een grote invloed op het gedachtegoed van Silicon Valley en er wordt beweerd dat het de ideeën van de huidige startup-cultuur heeft aangewakkerd. Steve Jobs verwees naar de Whole Earth Catalog in een toespraak aan de Stanford Universiteit in 2005, waarin hij de publicatie vergeleek met Google voordat Google bestond."

Het is 2023 en The Rolling Stones hebben, voor het eerst in achttien jaar, een nieuw album: Hackney Diamonds. Het zou wat onrealistisch zijn om te verwachten dat er een nieuwe Satisfaction of Paint It, Black op staat. Dat is ook niet zo. Het is wel gewoon een meer dan degelijke rockplaat met een paar vette gitaarriffs. Grote kans dat dit echt hun laatste album is, ze kunnen waarschijnlijk niet nog eens achttien jaar wachten. Als je ziet dat de laatste twee nummers Sweet Sounds of Heaven en Rolling Stone Blues heten, is de cirkel helemaal rond.

Ik speel Super Mario Wonder en kan alleen maar glimlachen. Het is typisch Mario en toch zet de game alles waar je bekend mee bent letterlijk op zijn kop. Toen ik voor het eerst een geheim ontdekte wat zat verscholen in een hoekje van de overwereld, was ik weer helemaal verkocht. Een feest om te spelen.


Ik heb Killers of the Flower Moon nog niet gezien, maar ik geniet enorm van het TikTok-fenomeen dat Martin Scorsese (80 jaar) is geworden. Hij verschijnt regelmatig in filmpjes van zijn dochter Francesca (23 jaar) en daarmee maakt de regisseur zich nu ook enorm geliefd bij de jongere generaties. In de video's probeert hij in te vullen wat Gen Z-woorden betekenen en laat hij hond Oscar op auditie komen. Serierecensent Thijs Schrik schreef deze week op NRC een column over Scorsese als TikTok-icoon.

Je las mijn weblog van 16 tot en met 22 oktober. Abonneer je op mijn nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

© 2022 Rutger Otto

bottom of page