top of page
The machine man (1925), Albert Daenens
The machine man (1925), Albert Daenens

I.

Stepfanie Tyler schrijft op haar Substack een artikel over het belang van curatie en onderscheidingsvermogen (via Erwin van der Zande). We leven in tijden van overvloed. Dankzij het internet kunnen we alles opzoeken, dankzij AI kunnen we alles laten maken. Dat heeft veel voordelen, maar het schept ook het gevaar om in weelde te verzuipen.


Ik kan je aanraden om het hele artikel te lezen. Tyler schrijft in aanstekelijke oneliners. "Curatie is zorg. Daarmee laat je zien: ik heb hierover nagedacht. Ik heb dit gekozen. Ik heb het niet zomaar gedeeld. Ik heb niet simpelweg de trendmatige mening nagekauwd. Ik heb de tijd genomen om te bepalen wat de moeite waard was om door te geven."


Dat is volgens mij wat je jezelf oplegt als je een eigen blog start. Het is in elk geval wat ik probeer te doen. Wat ik wil delen filter ik en zet ik online. De lezer doet ermee wat-ie wil, ik schrijf over wat mij op dat moment bezig houdt. Soms is dat wandelen in Schotland, soms een boek van Carry Slee, soms een album van Christopher Owens waar niemand het over heeft.


Iedereen die veel online is (ik ook) krijgt te maken met algoritmes, suggesties op maat, trends en hypes. Da's niet altijd erg. Het gaat erom dat je oefent om zelf wat vaker stil te staan bij wat je ziet en vindt. Het internet blijft een constante stroom aan prikkels door je ogen pompen en als je niet oppast verwerk je zelf steeds minder.



II.

Mijn gewaardeerde collega Jeroen Kraan stuurde me dit artikel over kunstmatige intelligentie. Het beschrijft hoe wij vaak menselijke eigenschappen projecteren op niet-mensen. We zien een gezichtje in het vooraanzicht van auto’s, we zien honden naar ons lachen en praten tegen ChatGPT alsof het een vriend is. (Ik moet ook vaak oppassen dat ik niet naar een AI-model verwijs in hij/zij-vorm.)


Er is natuurlijk niets menselijks aan een AI-chatbot. Ze berekenen wat antwoorden bij elkaar zonder enige vorm van werkelijk begrip. In sommige dingen zijn ze heel goed, in andere dingen niet. De afgelopen week speelden de beste AI-chatbots van OpenAI, Google en xAI tegen elkaar en het niveau sloeg eigenlijk nergens op. Ik schreef erover op mijn blog voor NU.nl.


Er zijn schaakcomputers die specifiek zijn ontworpen om heel erg goed te schaken. Die zijn praktisch onverslaanbaar — de beste menselijke spelers ter wereld beamen dat. Maar uiteindelijk maakt ook dat niets uit. We gaan niet naar een concert van Taylor Swift om haar loepzuiver te horen zingen, schrijft Adam Mastroianni in zijn artikel, "we gaan omdat we de mens erachter waarderen".


Daarom ziet hij ook geen nut in het gebruiken van AI om een essay te schrijven. "Net zoals het onzin is om een vorkheftruck mee te nemen naar de gym", schrijft hij. "Natuurlijk kan die gewichten heffen, maar ik probeer niet voor de lol een halter van de grond te halen. Ik til hem op omdat ik het soort persoon wil worden die dat kan. Net zoals ik schrijf omdat ik het soort mens wil worden dat kan nadenken." Schaakmat!




III.

Ik wist dat Amerikaanse rivierkreeften hier in Nederland een probleem waren, maar als ik dit soort beesten kan negeren zal ik dat altijd doen. Tot ik deze week de metro uitliep in Amsterdam en er een pontificaal op de stoep zat. Ik dacht eerst dat het een tak was. Deze rivierkreeft zat doodstil met zijn scharen in de lucht. Klaar om aan te vallen.


De rivierkreeften zitten niet alleen meer in buitengebieden, ze krioelen nu ook in stadse wateren en steken de wegen over. Kortom: voordat je het weet zitten ze in je huis.


Ik heb proberen op te zoeken hoeveel van dit soort Amerikaanse rivierkreeften er naar schatting in Nederland te vinden zijn. Dat heb ik niet kunnen vinden, waarschijnlijk omdat er geen beginnen aan is. Nieuwsuur had een paar weken terug een uitzending over het probleem van de rivierkreeft. Een paar mannen staan in het water naast een golfbaan en ik zie ze emmers vol kreeften opvissen. Iets verderop in het item vertelt een onderzoeker van de Wageningen Universiteit dat elke week honderden kilo's rivierkreeften uit de sloten van de polder van Lekkerkerk worden gehaald.


De invasieve exoot is al decennialang een probleem in Nederland, maar de afgelopen jaren loopt het echt uit de hand. Het is niet vijf voor twaalf, maar vijf minuten óver twaalf, als we het waterschap Delfland mogen geloven. Het is een plaag en ze richten schade aan in de natuur. Niet alleen loopt het waterkwaliteit terug, ook schaadt hun gegraaf oevers, dijken en kades. En verwoesten planten en vermoorden kikkers.


Er worden inmiddels ladingen rivierkreeften afgeleverd bij restaurants, maar we eten er blijkbaar niet genoeg. Er bestaat nog een ander mooi systeem: vallen waarin rivierkreeften in een soort natuurbad belanden, zodat vogels (of mensen) ze makkelijk kunnen pakken. Dat ziet er zo uit:




PS.

Columnist Rafael Behr van The Guardian schrijft over de rust die ontstaat als je offline gaat. Niet per se nieuwe inzichten, maar ik waardeer het dat mensen nieuwe manieren blijven vinden om het gevoel van verandering te beschrijven. Behr doet dat mooi: "The benefit isn’t immediate. The cacophony rings in your ears for a few days before you notice the stillness, the change in tempo. It is the difference between gliding on thermal currents of private thought and hurtling along rails, propelled by the burning urgency of other people’s opinions. The contrast is even starker in reverse, the roar of the tunnel as you go back to work, the jostle of notifications, the bowed head, scrolling the horizon away."



Koffiekenner en YouTuber James Hoffmann kocht een van de koffiezetapparaten die werden geveild uit het persoonlijke bezit van David Lynch. Het is een elektrische mokkapot, de Espresso Minibar van het merk Velox Ferrara. Het apparaat komt uit de jaren '70 en heeft de uitstraling die bij dat decennium past. Maar of Lynch hem vaak heeft gebruikt... waarschijnlijk niet.




Een van de makers van het internetcultfenomeen Mastermovies is Merijn Scholte Albers. Tegenwoordig is hij vooral bekend als de helft van het elektronische muziekduo Weval, maar lollige films maken zit blijkbaar nog steeds in zijn bloed. Scholte Albers heeft nu STRAF geregisseerd, een Nederlandse komediefilm over een muziekdocent op een middelbare school die constant wordt getreiterd. Tot-ie het zat is.




Ik hou van vuurtorens. Als bakens voor de verloren zeemannen. Het mysterie rondom het eenzame bestaan van de vuurtorenwachter. De metershoge golven die tegen de kliffen beuken. Dit leven werd tot mythische proporties uitvergroot in Dave Eggers’ film The Lighthouse. Op het BBC Archive staat nu een documentaire uit 1973 over het leven en werken op de laatste Engelse vuurtoren. (Via Henk van Straten.)



Je las blog №126, geschreven in de week van 4 tot en met 10 augustus 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

Cain and Abel (Brudermord), (1919), Lovis Corinth
Cain and Abel (Brudermord), (1919), Lovis Corinth

I.

Noel Gallagher stapte in augustus 2009 uit Oasis en liet weten "simpelweg geen dag langer meer met Liam te kunnen werken". In de voorafgaande concerten hadden de broers al met knallende ruzie en groot chagrijn hun optredens afgewerkt. Haantjes waren het allebei altijd al, dat was deels de aantrekkingskracht, maar het kookpunt was bereikt.


Het concert dat Oasis aan het begin van dat jaar in de Heineken Music Hall had gegeven, miste ik. 19 jaar was ik, en ik had geen geld. Ik zou ze de volgende keer wel zien. Ik had niet verwacht dat ik er tot mijn 35e op zou moeten wachten. Langzaamaan had ik de hoop al opgegeven dat ik de band nog eens zou zien. Ja, Liam en Noel zag ik daarna talloze keren met hun soloprojecten. Maar Oasis, dat was natuurlijk het summum, dat bleef knagen.

In het legendarische stadion Wembley kwam vorig weekend dan toch mijn verlossing. De gebroeders Gallagher lopen tegenwoordig hand in hand het podium op. Daarna spelen ze twee uur lang een knetterstrakke set van greatest hits, mét zichtbaar plezier. Liam staat na al die jaren nog steeds in een bloedhete parka, handen op de rug en kin omhoog richting de microfoon. Hij zet een tamboerijn op zijn hoofd alsof het een kroon is. Laat het duidelijk zijn dat hij hier de koning is.


Hoewel Noel zich grotendeels dienstbaar opstelt aan de band en aan de zijkant van het podium speelt, is het natuurlijk de combinatie van de broers die werkt. Liam met zijn arrogante houding, een rockster van het formaat 'zo worden ze niet meer gemaakt' en Noel als de schrijver en het brein achter de hits. Liam zet het stadion vanaf de eerste seconde op zijn kop, maar pas als Noel drie nummers achter elkaar mag zingen, wordt duidelijk waarom het contrast tussen de twee zo goed werkt in een band. Noel neemt wat gas terug en daardoor horen we tijdens Half The World Away plotseling het hele Wembley-stadion meezingen. Overal staan mannen met tranen.


Ik ben niet de enige die hier zestien jaar op heeft gewacht. Dat gevoel heerst bij iedereen hier, daarom is iedereen in extase. Er staan hier tienduizenden mensen voor wie deze muziek nogal wat betekent. We hadden zestien jaar geleden allemaal een heel ander leven, maar Oasis bleef een constante factor. Dat beseft daalde plotseling in, daar in Wembley. "Some people say it's just rock and roll", schreef Nick Cave ooit. "Oh but it gets you right down to your soul."




II.

Wat het superheldenteam Fantastic Four altijd zo goed maakt, is de combinatie van over de top sciencefiction en een familiegevoel. In de comics gaat het vaker over conceptuele dilemma's en persoonlijke verhoudingen dan om actie. De makers van de nieuwe Fantastic Four-film hebben dit goed begrepen.


Het verhaal in The Fantastic Four: First Steps is lekker overzichtelijk. Vanuit het heelal daalt een Silver Surfer af naar de aarde, om de mensheid te waarschuwen dat hun aarde binnenkort zal worden verzwolgen door Galactus. In deze film is Galactus een kosmische entiteit met een onstilbare honger, die de ene na de andere planeet verorbert. Wat is nu het toeval: Reed Richards en Sue Storm van de Fantastic Four verwachten een kind met een kosmische kracht die de honger van Galactus zou kunnen stillen. Het voorstel van Galactus is als volgt: voer me jullie kind, dan spaar ik de aarde.


Marvel heeft al een paar keer geprobeerd om de Fantastic Four te verfilmen, maar steeds kwam het niet uit de verf. Dit keer lukt het wel. Regisseur Matt Shakman (van de fijne serie Wandavision) laat het verhaal in een alternatief universum spelen en zingt de film daarmee los van het overkoepelende Marvel Cinematic Universe. Deze Fantastic Four-film is zijn eigen ding. Met een retrofuturistische aankleding en vrij beangstigende ruimtescènes. Galactus is een gave dreiging door zijn enorme mysterieuze verschijning. En toon van de film is niet zo schijtlollig als andere Marvel-films.


Er is echt nog wel wat op aan te merken. Dat zit 'm vooral in de montage. De film is onder de twee uur lang gehouden, maar springt soms van de hak op de tak. Volgens mij is er iets te enthousiast in de film gesneden. Wie weet komt er ooit nog een Shakman-cut.




III.

De volgende video is in een week tijd een miljoen keer bekeken. Ik snap waarom, want dit is weer Zo'n Video Waarvoor Het Internet Is Bedacht. Het draait allemaal om een experiment om data van een afbeelding op te slaan... op een spreeuw.


Benn Jordan neemt een plaatje en zet die om in geluid. Vervolgens hoopt hij de opname aan een spreeuw te laten leren (die zijn nog beter in het nabootsen van klanken dan papegaaien). Als de spreeuw het geluid vervolgens nadoet en Jordan maakt daar weer een opname van, zou hij die data in principe weer om moeten kunnen zetten in het originele plaatje.


In een halfuur legt muzikant en wetenschapper Jordan haarfijn uit hoe dit precies werkt. Het is een beetje technisch, maar bijzonder fascinerend.




PS.

In VPRO Tegenlicht bekijk je een interview met Cory Doctorow, die als geen ander kan uitleggen hoe enshittification in het digitale domein werkt. Goeie vertaling trouwens: verkuttificatie.






Blogger Anil Dash haalt herinneringen op aan de laatste keer dat hij alle leden van de Wu Tang Clan bij elkaar op het podium zag staan.



Er komt een vervolg op de hilarische rock-mockumentaire This is Spinal Tap uit 1984. De eerste trailer ziet er veelbelovend uit. In Spinal Tap II: The End Continues komt de band nog eenmaal bij elkaar om een afscheidsconcert te geven. Onder anderen Paul McCartney, Questlove en Elton John komen voorbij.




Elizabeth Olsen, Callum Turner en Miles Teller zijn te zien in de nieuwe A24-film Eternity. Dat wordt een fantasyromcom over het hiernamaals. Overleden zielen mogen daar één persoon kiezen om de eeuwigheid mee door te brengen.




Er is een nieuwe film op komst van Richard Linklater (de Before-trilogie, Boyhood), over de Amerikaanse Broadway-grootheden Richard Rodgers en Lorenz Hart. Er zijn rollen weggelegd voor Ethan Hawke, Margaret Qualley en Andrew Scott. Nu zit ik niet helemaal in de musicalscene van voor de Tweede Wereldoorlog, maar door de sfeer in de trailer ben ik al om.



Je las blog №125, geschreven in de week van 28 juli tot en met 3 augustus 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

Książeczka Halusi (Little Hala’s book, book of poems for little children) Pl.2 (1906), Stefan Filipkiewicz
Książeczka Halusi (Little Hala’s book, book of poems for little children) Pl.2 (1906), Stefan Filipkiewicz

Zodra je dit leest zit ik in Londen, vanwege het reünieconcert van Oasis in Wembley. Het is nog steeds raar om dat te typen, een jongensdroom die uitkomt. Hoe het was vertel ik je volgende week. Dit keer een iets bondiger blog.



Ik schreef al eens kort over de bundel Tat Tvam Asi van A.L. Snijders. Omdat ik toch al de hele tijd zinnen uit het boek opsla, lijkt me deze blog een uitgelezen moment om er een aantal van te delen.


  • De vogels komen alleen als er voer is. Toen ik het voer vergeten was zag ik geen vogels meer, ik voelde me verlaten. Ik wilde ze straffen, ze waren de schuld van mijn eenzaamheid. Ik kon ze niet straffen, ze waren er niet meer. Ik dacht altijd dat ze voor mij kwamen, uit dankbaarheid dat ik het voer voor ze had opgehangen. Mijn naaste buurman van 800 meter verderop zei: Je kunt een paard wel naar het water brengen, maar je kunt het niet dwingen te drinken. Ik vroeg: Wat heeft dat ermee te maken? De buurman antwoordde: Dat weet ik niet, maar ik ben er zeker van dat het paard en die vogels het wel weten. Door dit antwoord zijn de buurman en ik sinds enige tijd gebrouilleerd. Uit: Standplaats.

  • Ik was weer alleen in het bos. Ik voelde me goed, in een bos hoor je alleen te zijn, anders kun je net zo goed een boswandeling in een weiland maken. - Uit: Uspud.

  • Als ik in Frankrijk ben, begrijp ik alleen wat de Fransman zegt als hij de vertaling er in het Nederlands bij doet. Dat gebeurt nooit, ik heb nog nooit een Fransman ontmoet die een vreemde taal sprak. Uit: Grandioos.

  • Als iemand me probeert uit te leggen wat een algoritme is, doe ik geen moeite, ik geef me over en probeer tevreden te zijn. Uit: Storm.

  • Of ik een vergeten verhaal kan vertellen, vraagt een man in de rij bij de kaasboer. Het is daar altijd erg druk, en omdat het goedkoop is, blijft het er ook druk. Ik sta er al jaren met mensen die ik alleen uit die rij ken. Als ik ze op een andere plek ontmoet, in beweging, blijft herkenning vaak uit. Herkenning in verwarring. Nu zo'n man aan me vraagt of ik een nota bene vergeten verhaal kan vertellen, is de verwarring groter dan normaal. Ik merk op dat een vergeten verhaal niet meer verteld kan worden, dat is z'n kenmerk. Uit: Vergeten verhaal.

  • Mijn vader verliet het huis gedesillusioneerd, ik herinner me zijn laatste woorden: 'Ik houd mijn hart vast en ga over tot de orde van de dag.' Uit: Schreeuw.

  • Toen ik weer thuis was, lag daar een bericht over een dode kat die na een lang leven ordentelijk gestorven was. Zijn baas legde zich er wel bij neer, maar werd soms overvallen door korte momenten van hevig verdriet. Of ik daar woorden van troost voor kon vinden. Ik schreef: 'De kat is dood, jij hebt verdriet, de vogels zijn opgelucht? Uit: Boosheid en verdriet.



In het Amerikaanse Portland hangen zelfgemaakte, kleurrijke borden van een klusjesman. Kate Bingaman-Burt genoot zo van die reclames dat ze het nummer op de borden belde. Dat levert een charmant gesprek op. "I’ve learned that I really like doodling, drawing, and coloring. It’s just fun. And honestly, that’s enough for me."



Blogger Dan Sinker zoekt een laatste rustplaats voor de postzegelverzameling van zijn overleden vader en komt uit bij The Stamp King in Chicago. De postzegelkoning is een man met een witte krulsnor die zakendoet tussen gigantische stapels met paperassen. Sinker schrijft een mooi portretje, maar wat mij het meeste bijblijft is de nagenoeg waardeloze collectie van zijn vader. Een leven lang sparen levert 25 dollar op. "We fill our boxes and we stack them up. Not every box is filled with good memories. Most of them, if we're lucky, I think fall into the best category the Stamp King offered: fun, but worthless."



Had het zomaar gemist: er komt een nieuwe film van regisseur Luca Guadagnino, die eerder Call Me by Your Name, Suspiria en Challengers maakte. Reden genoeg om enthousiast te worden — en de trailer ziet er ook goed uit. De film heet After The Hunt.




Keanu Reeves speelt een engel in de film Good Fortune. Mét nepvleugels op z'n rug. Het wordt een comedy met Aziz Ansari, Sandra Oh en Seth (hehehe) Rogen.




En nu we toch in de trailers zitten, er komt een documentaire over het leven van zanger Jeff Buckley. Je kent hem vast van zijn waanzinnige cover van Leonard Cohens Hallelujah. Maar eigenlijk is zijn enige album Grace van begin tot eind waanzinnig. Het megatalent verdronk op zijn dertigste, in 1997, toen hij tijdens het zwemmen onder water werd gezogen door een passerende sleepboot. Heel benieuwd naar deze film: It's Never Over, Jeff Buckley.




Ozzy Osbourne, de markante beroemdheid en de grondlegger van heavy metal, is overleden. Een paar weken geleden heb ik het afscheidsconcert van Black Sabbath nog zitten kijken op YouTube. Waarschijnlijk illegaal, want ik kan 'm niet meer vinden. Aan een grote vleermuizenstoel gekluisterd bracht de Prince of Darkness — ondanks alles nog best behoorlijk bij stem — voor de laatste keer een stadion in vervoering. Net op tijd. Ik was nooit een enorm fan (ik ken Ozzy zelfs beter van zijn reality-tv-show), maar hits als War Pigs en Paranoid veroverden een plekje in mijn leven. Er is een rocklegende heengegaan.




Ik speelde deze week Death Stranding 2 uit voor de PlayStation 5. Dat is qua graphics waarschijnlijk de mooiste game die ik tot nu toe heb gespeeld. En verhaaltechnisch is het een achtbaanrit. In de laatste hoofdstukken heb ik zitten joelen om belachelijke, zichzelf constant overtoepende actiescènes, en even later zat ik met een brok in mijn keel de aftiteling te kijken. Gameregisseur Hideo Kojima maakt al jaren spellen die mij op het lijf zijn geschreven en ook deze was weer fenomenaal.


Je las blog №124, geschreven in de week van 21 tot en met 27 juli 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

© 2022 Rutger Otto

bottom of page