top of page
Portaal. Valvab ja valgustab III (2000), Tiit Pääsuke
Portaal. Valvab ja valgustab III (2000), Tiit Pääsuke

I.

Generatieve AI maakt het zeer eenvoudig om op foto's de kleding van een persoon weg te halen. Ik schreef deze week een verhaal over dit soort nudify-apps voor NU.nl. Experts legden me uit dat het niet uitmaakt of het neppe naaktbeeld lijkt op de werkelijkheid. Het slachtoffer weet dat het niet echt is, maar zijn of haar omgeving niet. Daardoor is het voor kwaadwillenden een smerig middel om een ander te chanteren.


Tegelijkertijd las ik deze week het jeugdboek Fake! van Carry Slee. Dat gaat over een vriendengroep die uit elkaar wordt gedreven door fake news. Levi krijgt ruzie met Emiel en geeft hem een schop. Emiel rent weg en gaat in zijn eentje naar een vesting, waar hij uitglijdt, ongelukkig terechtkomt en in coma belandt. Op YouTube verschijnt een video waarin het lijkt alsof Levi Emiel in coma heeft geschopt. Het filmpje gaat viral en hoewel de inhoud niet klopt, gelooft niemand de onschuld van Levi. Met alle gevolgen van dien.


Ik ben opgegroeid met de boeken van Carry Slee, zoals Spijt! en Razend!. Nu heb ik al jaren niets meer van Slee gelezen, dit boek wist me als vanouds te boeien. Het is behoorlijk heftig wat de tieners meemaken. Er is sprake van intrige, spanning, verliefdheid en allerlei andere ingewikkelde puberthema's. Fake! slaat niet alleen op het nepfilmpje (waarvan ouders die meelezen zich ook kunnen afvragen: wat had ik geloofd als Levi mijn zoon was, mijn ogen of de woorden van mijn kind?). In verschillende verhaallijnen raken de personages verstrikt in problemen door vast te houden aan leugens.


Het is allesbehalve subtiel allemaal. Ik denk wel dat jongeren die dit verhaal beleven, beter zullen begrijpen dat zomaar iets delen op het internet grote gevolgen kan hebben. Een waarschuwing en een stukje voorlichting van Carry Slee, verpakt in een spannend verhaal. Het is te hopen dat de jeugd dit leest, dan blijven ze misschien wel uit de buurt van misbruiktools zoals nudify-apps.



II.

Ryan North schrijft met zijn huidige Fantastic Four-reeks mijn favoriete Marvel-serie van dit moment. Afgelopen week was hij in Utrecht voor Heroes Dutch Comic Con. Ik bracht mijn kopietje van het eerste nummer van zijn FF (op een mooie Alex Ross-variant cover) mee om hem te laten signeren. Het was mijn eerste keer op een Comic Con. Ik moet zeggen — de comics hebben op deze Comic Con niet de overhand. De internationale schrijvers en tekenaars stonden er ook wat verloren bij, terwijl massa's cosplayers voorbij schoven.


Dat gaf mij wel mooi de kans om rustig met North te kletsen. De lange Canadees was voor het eerst in Nederland en hij voelde zich hier als een vis in het water. "Ik voelde me niet lang, ik voelde me van normale lengte", schreef hij dit weekend in zijn nieuwsbrief. En onze fietspaden waren ook een openbaring. "In Canada, waar ik vandaan kom, moet je als fietser vechten voor een plekje op de weg."


Ik vertelde North dat ik zijn webcomic Dinosaur Comics als tiener al las, waarna hij in zijn tas rommelde en me een paar Dinosaur Comics post-its gaf. Daarna complimenteerde ik hem met zijn schrijfwerk voor Fantastic Four, waarvan nummer 33 net verschenen is. Die vormt het slot van de huidige reeks. Dan begint de nummering weer bij 1. Slim van Marvel, want volgende maand komt de nieuwe Fantastic Four-film in de bioscoop en dan kunnen mensen direct instappen in de comic.


North begon met gezonde spanning aan Fantastic Four. Het is toch een van de langst lopende series van Marvel. "Ik volg mensen zoals Lee en Kirby op", zei hij. Giganten. Ga er maar aan staan. "Mensen gaan je werk toch daarmee vergelijken, dus probeer ik mijn eigen ding te doen."


John Byrne, nog zo'n naam. Hij schreef een van Norths favoriete Fantastic Four-verhalen: Terror in a Tiny Town¹ (nummer 236, verschenen in 1981). Voor North is dat hoe een FF-comic moet zijn. "Ik heb een paar keer een goed idee gehad, tot ik het begon uit te werken en dacht: wacht even, dit is gewoon een variant op Terror in a Tiny Town."


North wordt door fans gewaardeerd, maar is bij Marvel een vreemde eend in de bijt. De verhaallijnen van Marvel-helden kunnen eindeloos doorgaan, maar de Fantastic Four-verhalen van North kun je vrijwel allemaal op zichzelf staand lezen. "Ik zou niet eens weten hoe ik een lang verhaal moet schrijven", zei hij. "Ik had tien verhalen bedacht voor tien losse comics. Daarna zou ik wel ontslagen worden en daar zou ik vrede mee hebben. Maar ik ben er nog steeds. Ik heb net een contract getekend voor nog eens zes comics. Dus het komende jaar ga ik er in elk geval mee door."


ree


PS.

Het nieuwe album van Sef is uit: lieve monsters. Ik hou ervan als artiesten niet blijven stilstaan en deze plaat klinkt dan ook weer heel anders dan zijn vorige. Met meer ruimte voor filters en elektronica. Komende dagen eens luisteren of het ook allemaal uit de verf komt. Voorlopige favorieten: ruimte/tijd, oeps, lieve monsters (en het laatste stukje van hel).



In de jaren zeventig schreef Bob Dylan een kaartje naar Barbra Streisand. "In een kinderachtig handschrift schreef hij met verschillende kleuren krijt zijn vraag: 'Wil je met me zingen?'", herinnert Streisand. "Ik dacht, 'Wat moet ik in godsnaam met Bob Dylan zingen?'" Vijftig jaar later is het toch gebeurd. Dylan koos de Amerikaanse klassieker The Very Thought Of You en samen namen de tachtigers een mierzoete versie op. Luisteren om het te geloven.



Wes Anderson nam een lollige nieuwe reclame op voor het onbetaalbare pennenmerk Montblanc. Met onder meer Rupert Friend en Michael Cera (en Sandstorm van Darude, ja, echt).




Als Field Notes-fan (het zijn dure boekjes, maar ze schreeuwen de hele dag door om beschreven te worden, dat is het enige wat mij helpt) heb ik genoten van dit interview met oprichters Aaron Draplin en Jim Coudal.


¹ In Terror in a Tiny Town ontmoeten we de Fantastic Four die een burgerlijk leven zonder superkrachten leiden. Ze leven in een idyllisch stadje waar niets aan de hand lijkt, tot de FF-leden 's nachts worden geplaagd door vreemde dromen die met elkaar overeenkomen. Uiteindelijk blijkt dat onze helden gevangen gehouden worden in een illusie van de Puppet Master. De mooiste plaat is die van Doctor Doom, die levensgroot boven de stad torent. Maar ook een ander paneel maakte indruk op North: "Reed Richards snijdt in dit verhaal zijn polsen door om zijn theorie te bevestigen. Dat maakte diepe indruk toen ik het destijds las." Ik vraag me af of Marvel zoiets nu nog zou toestaan.

Je las blog №120, geschreven in de week van 23 tot en met 29 juni 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.


Académie impériale de musique (Théatre de l’Opéra) (1850-1859), Jean Baptiste Arnout
Académie impériale de musique (Théatre de l’Opéra) (1850-1859), Jean Baptiste Arnout

I.

Regisseur Pablo Larraín weet ze wel uit te zoeken: wereldberoemde vrouwen die verwikkeld raakten in tragedie. Hij maakte al films over Jackie Kennedy en Diana Spencer en maakte recent zijn trilogie compleet met een biopic over Maria Callas.


In Maria wordt de operazangeres gespeeld door Angelina Jolie. Het was al even geleden dat ik Jolie in een film zag en ze blies me hier echt weg als de diva, die het einde van haar leven eenzaam, pillen slikkend en geplaagd door gezondheidsfalen doorbrengt. Jolie brengt enerzijds de flair van een megacelebrity in haar rol, maar speelt ook weergaloos het gebarsten masker van de prima donna — en de pijn die door de scheuren sijpelt.


Wat is een operazangeres nog zonder haar stem? Callas ís haar stem, dat wordt haar in elk geval steeds gezegd. En als ze haar stem verliest, weet ze zich geen raad meer. Het enige wat ze wil is geprezen worden, aanbeden. Ze gaat naar het café, niet om iets te eten, maar om gezien te worden.


Larraín maakt ook van Maria geen standaard biografisch werk. Doordat Callas verslaafd is geraakt aan Mandrax, begint de werkelijkheid zich met een droomwereld te vermengen. De medicijnen zorgen voor hallucinaties die flashbacks opleveren naar haar verleden. Daardoor maak je niet alleen de laatste dagen van de zangeres mee, maar krijg je ook in grove lijnen haar levensverhaal mee. Het werkt wonderwel.


Uiteindelijk is het een droevige film. Ik moest tijdens het kijken wel eens denken aan Sunset Boulevard, want Jolie speelt een Norma Desmond-achtige figuur. Maar zoals Peter Bradshaw schrijft in zijn recensie voor The Guardian, is het verhaal van Callas eigenlijk wreder. Desmond raakte in de vergetelheid nadat de filmindustrie haar dumpte, maar de sterrenstatus van Callas bleef enorm. Ze kon er alleen zelf niet meer aan voldoen.




II.

Eigenlijk wilde ik nog even wachten met het kopen van een Nintendo Switch 2. Volgende week komt Death Stranding 2 namelijk al uit. Maar dankzij een ouderwetse impulsaankoop kreeg ik 'm deze week toch binnen. Samen met mijn nieuwe verslaving: Mario Kart World.


Nu zou ik mezelf niet de grootste Mario Kart-fan noemen. Van alle games in de serie heb ik me nog het meest gewaagd aan Mario Kart 64, dé game die ik vroeger bij vrienden speelde met een Nintendo 64 (die ik zelf niet had). Ook latere delen zijn grotendeels aan me voorbij gegaan, op Nintendo-monsterhit Mario Kart 8 na natuurlijk. Dat is met 68 miljoen verkochte exemplaren met afstand de bestverkochte Switch-game. Maar ook daar ben ik nooit helemaal verslingerd aan geraakt.


Mario Kart World heeft voor het eerst een open wereld, die alle racebanen aan elkaar verbindt. Soms rijd je van het ene naar het andere parcours en dan is dat ritje de race. En de wereld leeft: je rijdt tussen een kudde zebra's, er springt een enorme walvis uit het water waar je overheen rijdt en Rainbow Road is een adembenemend spektakel tussen de sterren. Je wordt als speler constant beloond. Op de Japanse manier: met stempels en stickers. Je kan er verder weinig mee en toch wil je ze hebben.


De verslaving zit 'm in de online multiplayer. Op de eerste dag haalde ik de Switch 2 aan het begin van de avond uit de folie, startte Mario Kart World op, reed een baan op met een vriend en voor we het wisten was het middernacht. Het is pure chaos, het is schelden, het is lachen: precies zoals het moet bij Mario Kart. En misschien wel de briljantste modus is Knockout Tour. Je begint met 24 spelers en bij bepaalde checkpoints vallen er steeds vier mensen af, tot de laatste spelers strijden om een eerste plek. Ik kan niet stoppen.



PS.

Joan Didion was de Koningin der Essays, maar gaf zichzelf daar nooit helemaal in bloot. Er bestond enige afstand tussen haar werk en privéleven. Het is daarom interessant dat haar persoonlijke aantekeningen nu zijn gebundeld in Notities voor John (origineel: Notes to John). Zowel de Volkskrant als NRC hebben mooie besprekingen. In allebei de stukken wordt stilgestaan bij de vraag of deze zeer persoonlijke notities überhaupt gepubliceerd moesten worden. En als je weet dat het waarschijnlijk niet de bedoeling was: moet je ze dan wel lezen?



Je ziet de Muppets bijna altijd vanaf hun middel, omdat de poppenspelers daaronder verstopt zitten. Maar soms zie je Kermit op een fiets, Rizzo die ergens vanaf springt of Gonzo aan een slinger. Hoe deden ze dat? Waar zijn de poppenspelers? Kijk deze video en je weet het. Heerlijk stukje technisch vernuft en een beetje filmmagie.




Deze zag ik niet aankomen: er komt na 40 jaar een vervolg op ruimtekomedie Spaceballs. Levende legende Mel Brooks (98 jaar inmiddels) zal er weer in te zien zijn, maar opvallender: Rick Moranis ook. Die acteur, uit jaren tachtig-klassiekers als Little Shop of Horrors, Ghostbusters en Honey, I Shrunk the Kids, is sinds 1997 niet meer op het witte doek verschenen. Nadat zijn vrouw overleed, nam hij afstand van zijn acteerwerk om voor zijn kinderen te zorgen. Hij is nu blijkbaar klaar om weer mee te doen.




Er is een trailer van Springsteen: Deliver Me From Nowhere. Met Jeremy Allen White in de rol van The Boss. Bruce Springsteen was zelf een paar keer aanwezig op de set. Hij vermaakte zich daar prima, maar bleef soms expres thuis. "Als er een heel persoonlijke scène werd opgenomen, wilde ik de acteurs volledige vrijheid gunnen en hen niet in de weg staan", zegt hij tegen Rolling Stone. Ik ben benieuwd, de eerste beelden smaken naar meer.




De familie Trump brengt in het najaar een telefoon op de markt. Een gouden gedrocht, helemaal MAGA-gemerkt. In mijn blog op NU.nl schreef ik erover.


Je las blog №119, geschreven in de week van 16 tot en met 22 juni 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

Chichibu Minano no yu (Evening at Minano, Chichibu) (1946), Kawase Hasui
Chichibu Minano no yu (Evening at Minano, Chichibu) (1946), Kawase Hasui

I.

Fotograaf en blogger Craig Mod trekt in 2021 zijn schoenen aan en begint aan een wandeltocht van bijna 500 kilometer over het Japanse schiereiland Kii. Mensen die Mod kennen, weten dat dit is wat hij doet: gigantische afstanden lopen en daarbij jaloersmakend mooie teksten en beelden maken.


In zijn boek Things Become Other Things schrijft hij daar zelf over: "Ik fotografeer mensen die ik ontmoet, de dingen die ik zie, de banaliteit van het leven. Ik dicteer mijn observaties en gedachten in een geluidsopname, praat tegen mezelf als de tassenvrouw die door onze buitenwijken zwierf, die langs onze huizen liep. Elke avond kost het me drie of vier of vijf uur om de foto's te sorteren, mijn notities op te stellen, de was te doen, te praten met pensionhouders, een archief aan te leggen. Waar blijft het allemaal? Hier, je houdt het nu vast."


Het boek is een verzameling vignetten van Mods belevenissen in Japan, zijn schrijven is gericht aan jeugdvriend Bryan, die op jonge leeftijd omkwam. Wandelen is nu eenmaal meditatief en reflectief van aard en daarmee een perfecte bezigheid om herinneringen op te halen en te verwerken. De ondertitel 'a walking memoir' is goed gekozen. Mod neemt je namelijk niet alleen mee over het schiereiland, maar vertelt ook veel over zichzelf.


Dat doet hij nietsontziend, zonder opsmuk. Een van de mooiste scènes in het boek gaat over hoe hij als kind altijd het aanbod van zijn opa afsloeg om samen te wandelen. Hij vroeg het elke keer, maar nooit ging Mod mee. Angst, schrijft hij, dat is wat hem ervan weerhield om zijn opa dat plezier te gunnen. Veel later in zijn leven bezoekt Mod zijn grootvader weer, ze eten in een restaurant en in de auto terug naar huis pakt Mod zijn hand. "Later, weer thuis, hoorde ik het hem aan mijn moeder vertellen, Craig hield mijn hand vast. Hij huilde. Dit domme ding, de hand vasthouden van een oude man. Ik wist dat hij er snel niet meer zou zijn (en dat was zo)."


Het wordt gaandeweg wel duidelijk dat Mod niet in de makkelijkste buurt opgroeide. Dat het niet zo vanzelfsprekend is dat hij heeft bereikt wat hij heeft bereikt. In een bijzinnetje beschrijft hij hoe je jeugdvrienden verliest, hoe wegen scheiden; de ene leidt naar geluk, de ander naar de afgrond. Mod neemt de ruimte voor dit soort thema's, maar wisselt die af met fart-jokes en luchtige ontmoetingen, waardoor het geen zwaar boek wordt.


Things Become Other Things is een genot, al was het maar vanwege dit soort zinnen: "The meat machine my consciousness inhabits feels well-oiled, irrepressible, and unyielding to these puny mountains." En dan heb ik het nog niet eens gehad over de prachtige zwart-witfoto's die het boek rijk is.


Things Become Other Things van Craig Mod.
Things Become Other Things van Craig Mod.

II.

Achterin zijn boek schrijft Craig Mod trouwens over de lettertypes die hij in zijn boek gebruikt. Daar word ik blij van. Rob van Barneveld doet dat ook in zijn nieuwe boekje De Gouden Poes, dat ik zaterdag bij hem kocht tijdens de Utrechtse MUS. Achterin staat een korte making of waarin hij beschrijft welke pennen en potloden hij gebruikte. Van Barneveld dwingt zichzelf de laatste tijd vaker om analoog te tekenen. "Ik heb mijn iPad weggedaan om mezelf ertoe te dwingen", zegt hij.


De Gouden Poes is een kinderboekenstripalbum dat zich afspeelt in Utrecht, over een tovenaar die samen met zijn poes in de Dom woont. Een kaboutertje stoot een potje met toverdrank om (altijd weer die kaboutertjes) en daardoor verandert de poes in goud, waarna hij avonturen beleeft in de stad. Lekker droogkomisch verteld en heel mooi small press uitgegeven.


Op dezelfde Utrechtse MUS kocht ik het nieuwe boekje van Bob op 't Land: De Allerbeste Baby Aller Tijden, over de geboorte van zijn eerste kind. Ik vind Op 't Land een van de grootste striptalenten van Nederland, met een volledig eigen stijl (en nu pas voor het eerste een boekje bij een uitgever). Zijn zelf uitgegeven autobiografische stripreeks Plumbum is ook geweldig. Het eerste nummer gaat over een bijbaantje bij een tankstation; een heel humoristisch en eigen verhaal.


In dat nummer staat ook een pagina die hij als ode aan Marvel-legende Jack Kirby tekende. Op 't Land is groot fan van het werk dat Kirby voor Fantastic Four maakte. "Sommige van zijn panelen zijn bijna abstracte kunst", vertelt hij. Een nieuw deel van Plumbum verschijnt (hopelijk, onder voorbehoud) eind van dit jaar.


Plumbum 1 van Bob op 't Land.
Plumbum 1 van Bob op 't Land.

III.

Op streamingdienst Mubi zijn sinds deze week drie seizoenen van mijn geliefde serie Twin Peaks te zien. Alleen de film Fire Walk With Me, die het tweede seizoen en het derde (The Return) aan elkaar lijmt, ontbreekt helaas. Ook op andere diensten.


Er waaide de afgelopen dagen sowieso weer wat wind door het Twin Peaks-universum, omdat medebedenker Mark Frost in een aantal interviews verscheen. Tegen NME vertelde hij dat hij en David Lynch gesprekken voerden over een nieuw vervolg op de serie. Niet dat er al iets op papier stond en Frost zette niet door omdat de gezondheid van Lynch achteruit ging. "Maar het hing in de lucht", zegt Frost.


Met het overlijden van Lynch is overigens niet gezegd dat er helemaal niets nieuws meer verschijnt rondom Twin Peaks. "Wie weet?", zegt Frost tegen The Sunday Times. "Ik kan me niet voorstellen dat ik de show zonder hem zou doen, maar misschien zijn er andere manieren."


Frost schreef al twee prachtig uitgegeven boeken over Twin Peaks, dus een nieuw boek zou logisch zijn. "Ik denk er zeker over na", zegt hij tegen The Standard. "Maar ik wil het op een respectvolle manier doen, nu David er niet meer is. Ik ga niet zomaar doen wat ik wil, we hebben bepaalde grenzen gesteld voor wat wel en niet kan."




PS.

De geweldige documentaire The Settlers van Louis Theroux staat op NPO Start. Daarin reist Theroux terug naar de Westelijke Jordaanoever om Israëlische kolonisten op te zoeken en hen te spreken over hun plannen om naar Gaza te vertrekken. Een groep mensen kijkt naar de smeulende resten van een platgebombardeerd stuk land terwijl ze overleggen om daar hun huizen te bouwen. Theroux kan dit soort films maken als geen ander. Laat de waanzin zichzelf maar verklaren. De documentaire heeft een perfect einde met een metafoor die zowat (de ongelijkheid van) het hele conflict samenvat.




Hideo Kojima dacht toen hij serieus werd getroffen door het coronavirus dat hij nooit meer games zou kunnen maken. Maar hij herstelde en deze maand verschijnt zijn nieuwste spel: Death Stranding 2. Daar kijk ik naar uit. Kojima is een van mijn favoriete gamemakers, vooral dankzij de Metal Gear Solid-serie, maar ook de eerste Death Stranding wist me uiteindelijk te overtuigen.


Dit interview met GQ is heerlijk. Het gaat over kunst, film en over opvolging. Hoewel: "Ik zal het stokje niet overdragen. Ik vermorzel het stokje liever… [Lacht.] Ik hoef 'Hideo Kojima' niet aan iemand anders te geven. Als ik het stokje overdraag aan mijn werknemers en hen vertel dezelfde dingen te maken als ik doe, zal het bedrijf niet succesvol zijn en failliet gaan."



Bauhaus Clock is een Mac-screensaver die 19 dollar kost, maar dan heb je wel een fraaie klok op je scherm.



Ik bezocht een optreden van Cat Power, die in TivoliVredenburg het beroemde concert van Bob Dylan uit 1966 speelde, waarbij hij na een akoestische set 'elektrisch ging'. Na afloop hoorde ik twee mensen tegen elkaar zeggen dat ze de eerste helft "heel goed" vonden, maar de tweede "bar slecht". Mooi dat dit optreden nog precies dezelfde emoties oproept als zeventig jaar geleden, toen Dylan hetzelfde meemaakte. De ironie ontging dat duo volledig. (Ik heb genoten!)



Nieuw album van David Byrne op komst. Who is the Sky? verschijnt op 5 september. Everybody Laughs is de eerste single en die klinkt lekker vrolijk. Op 15 en 16 februari speelt Byrne in AFAS Live.



Je las blog №118, geschreven in de week van 9 juni tot en met 15 juni 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

© 2022 Rutger Otto

bottom of page