Ik wou dat ik verstand had van websites maken, dan liep ik niet steeds tegen de beperkingen van Wix aan. Het is met deze websitebouwer blijkbaar niet mogelijk om een aparte blogpagina toe te voegen met een reeks volledige berichten onder elkaar uit een bepaalde categorie. Daarom komen in dit overzicht alle berichten die ik op deze website publiceer op een hoop. Het idee is om - dan maar tussen de weekblogs door die ik hier eigenlijk niet wil - regelmatig wat kortere stukjes te plaatsen. Die komen dus op deze pagina, onder het tabje 'Fieldnotes' op de voorpagina. Dit is mijn notitieboekje, een dagboek, mijn ruwe schetsen.
Het fragment is een geweldige introductie van het personage Cooper en wat een vreemde snuiter het is. De tekst is grappiger dan ik me herinnerde. "Fifty-four degrees on a slightly overcast day. Weatherman said rain. If you could get paid that kind of money for being wrong sixty percent of the time, it'd beat working."
Â
De 87-jarige Jane Fonda is tijdens de SAG Awards beloond met een life achievement award. Ze hield een vlammend betoog tegenover de aanwezige acteurs in de zaal om vooral te blijven focussen op empathie, nu verdeeldheid in de wereld heerst. "While you may hate the behavior of your character, you have to understand and empathize with the traumatized person you’re playing, right? Thinking, Sebastian Stan and The Apprentice. Make no mistake, empathy is not weak or "woke". And by the way, woke just means you give a damn about other people."
Foto: David James Swanson (Instagram: officialjackwhite)
I.
Jack White omarmde Utrecht volledig toen hij deze week optrad in TivoliVredenburg. Ik was zo gelukkig om op de tweede avond bij zijn show te zijn die hij, zo schreef hij op Instagram, opdroeg aan Gerrit Rietveld.
Dat werd tijdens het optreden benadrukt. Al snel werd een heuse Rietveldstoel (in rood-blauw) het podium op getild. Een replica uit het depot van het Centraal Museum. White nam plaats en soleerde op zijn gitaar. Hij speelde achter elkaar de nummers Little Bird, Apple Blossom, You're Pretty Good Looking (For a Girl), Hello Operator en Jumble, Jumble. Dat zijn allemaal nummers van The White Stripes-album De Stijl uit 2000.
De liefde van White voor de kunstbeweging waartoe Rietveld behoorde is wel duidelijk. Eerder op de dag bezocht hij het Rietveld Schröderhuis (net als in 2002, toen met Meg White). "Wat een speciale dag in Utrecht", schrijft White op zijn Instagram-pagina. "Ik mocht het werk bewonderen van mijn idool Gerrit Rietveld in het depot van het Centraal Museum en het Rietveld Schröderhuis."
Dit optreden voelde hierdoor ook niet als een Amerikaanse artiest die de zoveelste tussenstop maakte in Utrecht. "Hard, gedreven en steengoed, een onvergetelijk een-tweetje tussen artiest en gaststad", noteerde Menno Pot treffend in de Volkskrant.
Â
II.
The Brutalist is dan wel een lange zit, ik heb me niet verveeld met deze karakterstudie van de geroemde architect Lászlo Tóth, die uit Hongarije vertrekt om aan de Tweede Wereldoorlog te ontsnappen. Als hij per boot aankomt in de Verenigde Staten, verschijnt het vrijheidsbeeld op zijn kop in beeld. Je voelt het al aan: de Amerikaanse Droom is al voorbij voordat ie begonnen is.
Tóth zwoegt, maar uiteindelijk wordt hij herkend. De steenrijke Harrison Van Buren neemt hem aan om een gigantisch bouwwerk te ontwerpen, ter ere van zijn overleden moeder. Rondom dat project worden allerlei onderlinge verhoudingen en trauma's uitgespeeld.
Ik vind het een mooie film, die hooguit iets te veel probeert en daardoor bijna onder zijn grootse opzet bezwijkt. Met mindere acteurs had de film waarschijnlijk niet eens gewerkt, maar Guy Pearce en Adrien Brody tillen het verhaal op. Het belangrijkste spel wordt tussen de regels door geacteerd.
Er zit een heftige scène in The Brutalist die me deed denken aan het uit de hand gelopen bezoek van Zelensky aan Trump en Vance van afgelopen week. Het machtsmisbruik. Het natrappen. Het vernederen. De schuld bij het slachtoffer leggen. "Waarom maak je zo'n gemakkelijk doelwit van jezelf?", vraagt Van Buren in de film, als Tóth op zijn kleinst is. "Als je je gedraagt als klaploper, levend van aalmoezen, een maatschappelijke bloedzuiger, hoe kun je dan een ander resultaat verwachten? Je hebt zoveel potentieel, maar je verspilt het."
Met andere woorden: je hebt mij nodig, zonder mij ben je niets. Wij tolereren jou en daarom ben jij hier nog. Trump zei deze week tegen Zelensky dat hij zich niet in de juiste positie bevond om hen iets te vertellen. "Zeg ons niet wat wij gaan voelen. Alleen met ons erbij heb jij de juiste kaarten in handen. Je gokt met de levens van miljoenen mensen. Je gokt met een Derde Wereldoorlog."
"Heb je ons wel genoeg bedankt?"
Â
III.
The Museum of All Things is een virtueel museum, een labyrint waar je oneindig kan blijven. Ontwikkelaar Maya Claire maakte van Wikipedia een driedimensionale plek waar je artikelen kunt lezen en afbeeldingen kunt kijken alsof je in een kunstgalerie bent. Alsof je van de ene Wikipagina doorklikt naar de andere, al doe je dat hier virtueel in een gebouw. Je kunt het programma gratis downloaden via itch.io.
Het museum wordt automatisch gegenereerd terwijl je erdoorheen loopt. Voor grote Wikipedia-pagina's zijn enorme ruimtes ingericht met veel beeld aan de muren, terwijl andere pagina's zich laten vertalen naar spookachtig kale wanden. Mijn wandeling startte met nucleaire wapens en voerde langs oude Japanse shogunaten naar shitposting en microUSB. Zo voelt het dus om rond te wandelen in een rabbit hole.
"Het museum is geïnspireerd op educatieve video's die ik als kind keek en de kleine ruimtes die door vroege CGI werden gemaakt", zegt de ontwikkelaar. "Ik wilde de belofte van het internet weer doen opleven door er een plek van eindeloos leren en verkennen van te maken." In de toekomst voegt ze mogelijk multiplayer-ondersteuning, andere talen en mediatypen zoals audio en 3D-modellen toe.
Â
PS.
De 87-jarige Jane Fonda is tijdens de SAG Awards beloond met een life achievement award. Ze hield een vlammend betoog tegenover de aanwezige acteurs in de zaal om vooral te blijven focussen op empathie, nu verdeeldheid in de wereld heerst. "While you may hate the behavior of your character, you have to understand and empathize with the traumatized person you’re playing, right? Thinking, Sebastian Stan and The Apprentice. Make no mistake, empathy is not weak or "woke". And by the way, woke just means you give a damn about other people."
Â
Dit is heel goed. John Oliver die een halfuur lang leegloopt over de koers van Facebook. Hij had me al met de roast van Mark Zuckerbergs nieuwe look: "Je ziet eruit als Eddie Redmayne gecast in de rol van Ice Cube."
Â
Een game waarin je rustig door prachtige omgevingen wandelt en ondertussen wat fotografeert? Het lijkt erop dat Lushfoil Photography Sim speciaal voor mij is gemaakt.
Â
Een app waarmee je eerst aantoonbaar gras moet aanraken (je camera is het bewijs) voordat je weer mag doomscrollen op je telefoon. Touch grass voor iOS.
Acteur Gene Hackman (95) is overleden, samen met zijn vrouw Betsy Arakawa (63) en hun hond. Ik denk dat ik The Conversation zijn beste film vind, maar ik herdenk hem nu even met een vrolijk clipje uit The Royal Tenenbaums, waarin hij in de rol van Royal zijn kleinkinderen meeneemt voor een pot lol en kattenkwaad.
Â
Dio is na tien jaar terug met een nieuw album. Dat duurde even, maar hij had een en ander uit te zoeken over zichzelf. De VluGtlaan is een mooi introspectief werk over opgroeien in Amsterdam Nieuw-West, zonder vader, op een school voor moeilijk opvoedbare kinderen.
Je las mijn weblog van 24 februari tot en met 2 maart 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.
Knappe roman die dit jaar Aan het einde van de oorlog van Bert Natter overtreft. In 630 bladzijden leef je mee met de laatste dag van de Tweede Wereldoorlog in en rond een concentratiekamp. Daar gebeuren allerlei dingen waar je buikpijn van krijgt, toch kun je niet stoppen met lezen. Zo gaat het nu eenmaal, bij dit soort ellende kun je niet wegkijken.
Van de achterflap:
De elfjarige Ernst, zoon van ss-Oberstormführer Karl Zehlendorf, raakt vermist in de buurt van een concentratiekamp. Zijn broer Reinhart beweert hem te hebben achtergelaten aan de oever van het verraderlijk diepe meer, waar ze aan het vissen waren. Hij zal toch niet in het water zijn gevallen? Terwijl de geallieerde legers in de verte al te horen zijn en iedereen in het kamp beseft dat het einde van de oorlog nabij is, gaat Karl op zoek naar zijn zoon.
Nu weet je in elk geval iets over de rode draad die door het boek loopt, maar er gebeurt zoveel meer. In totaal lees je mee vanuit de oogpunten van 31 personages, in minihoofdstukken die elkaar constant afwisselen. Dat klinkt overweldigend, maar het is zo vernuftig gedaan dat je nooit de draad kwijtraakt. En omdat Natter constant kleine cliffhangertjes plaatst, kun je niet stoppen.
Het boek is zo heftig als je kan verwachten van een verhaal dat zich in en om een concentratiekamp afspeelt. "Het hele boek is doordesemd van de lucht van verbrande mensen", zegt Natter in de podcast Nooit Meer Slapen. En iedereen daaromheen stopt het weg, alsof er niets gebeurt. De schoorsteen die maar smerige rook blijft uitspugen? Dat zal wel een bakkerij zijn. Het boek lijkt qua toon regelmatig op de film The Zone of Interest. "Het is hier best mooi als je niet gedwongen bent er te wonen", denkt de vrouw van Karl in haar villa nabij het kamp.
Natter zet constant verre uitersten tegenover elkaar. Karl zorgt voor de uitroeiing van duizenden mensen, maar keer op keer blijkt hij meer met de Joodse mensen in het kamp overeen te hebben dan met zijn Nazi-collega's. Tijdens zijn zoektocht naar Ernst verzeilt Karl in de ene na de andere afleiding, om maar geen conclusies te hoeven trekken. Het is bijna onderduiken Ãn het concentratiekamp.
Aan het einde van de oorlog verplettert, is bij vlagen schokkend en intens. Maar Natter beschrijft het op een tragikomische manier. Hij zet dik aan, de Nazi's zijn bijna theatraal slecht. Hun daden grotesk. Natter deelt speldenprikjes uit en voert running gags op. Op het einde krijgt een Nazi zijn verdiende loon en een trap na waar ik smakelijk om zat te lachen. Zo zet Natter je ook steeds met beide benen op de grond. Zit ik nou te lachen om een boek over de concentratiekamp? Zit ik me nou te verlekkeren aan cliffhangers? Waanzinnig boek.
Na The Remarkable Life of Ibelin is er weer een feelgood-documentaire over een online community: Grand Theft Hamlet. Twee toneelacteurs die werkloos thuis zaten tijdens de covid-pandemie kwamen op het lumineuze idee om Shakespeare op te voeren in GTA Online. Dat blijkt nog niet zo simpel om te organiseren, want zoals een van hen in de film zegt, als je een venndiagram zou maken van Shakespeare-liefhebbers en GTA-spelers, heb je weinig overlap.
De audities om medespelers voor Hamlet te vinden, verlopen moeizaam. Steeds als de regisseurs iemand benaderen, ontaardt de ontmoeting in een virtuele schietpartij. Grote ontploffingen, politie erbij. Hilarisch natuurlijk. De chaotische spelwereld van GTA, waarin alles mogelijk is, leent zich absoluut niet voor zo'n kunstzinnige project. Precies daarom is het idee zo goed.
Langzaam maar zeker druppelen er tóch mensen binnen die deel willen uitmaken van dit verhaal. Mooi is het moment dat een passant met de naam Parteb, in een groen alienkostuum, de audities treft. Een van de acteurs vraagt hem of hij ook iets van Shakespeare wil citeren. In plaats daarvan citeert de man, die vanwege zijn Fins-Tunesische afkomst bang is niet goed Engels te spreken en bovendien niets van Shakespeare kent, in het Arabisch een stuk uit de Koran. De aanwezigen zijn zo vriendelijk en aanmoedigend, dat Parteb tijdens de rest van het project een beetje blijft rondhangen.
Dit soort willekeurige ontmoetingen laten precies de kracht zien van online games en de gemeenschappen die er ontstaan. Het zijn dit soort momenten die van Grand Theft Hamlet de moeite waard maken. De momenten waarin de makers duidelijk volgens een script werken om iets van een spanningsboog te forceren, zijn wat minder geslaagd.
Â
III.
Craig Mod schrijft over vuilnis: "Grappig hoe dat gaat met Snickers. Als je een reep eet, verandert de verpakking van handig naar rommel." In Japan vind je geen vuilnisbakken op straat, wat betekent dat je je eigen rotzooi meeneemt en het thuis weggooit. Dat maakt je iets bewuster van de aankopen die je aan de lopende band doet in deze consumptiemaatschappij.
En het maakt mensen verantwoordelijk voor hun eigen afval. Zo hoort het, vindt Mod, die verder orakelt over hoe gemak leidt tot domheid.
The modern condition consists of a constant self-infantilization, of any number of "non-adulting" activities. The main being, of course, plugging into a dopamine casino right before going to sleep and right upon waking up. At least a morning cigarette habit in 1976 gave one time to look at the world in front of one's eyes (and a gentle nicotine buzz). Other non-adulting activities include relinquishment of general attention, concentration, and critical thinking capabilities. The desire for deus ex machina style political intercession that belies the complexities of real-world systems. Easy answers, easy solutions to problems of unfathomable scale. Scientific retardation because it "feels" good. Deliverance — deliverance! — now, with as little effort as possible.
Uit de nieuwsbrief van Hay Kranen: Waarom kunst nodig is. "Een klassiek voorbeeld is iemand uit te leggen wat 'de kleur rood' is. Dat kan je alleen maar doen door naar objecten te wijzen die rood zijn. Hetzelfde geldt voor geuren of smaken. Denk maar eens aan hoe vinologen de smaak van wijn beschrijven: 'intens boeket van sigaar en kruidnagel met tweede noten van leer en geglazuurd rood fruit en goed gestructureerde tannines'."
Het Nederlands onderzoeksinstituut Waag Futurelab, gericht op tech, kunst en samenleving, bestaat 30 jaar. Ter ere van dat jubileum kun je het boek Het internet is stuk van directeur Marleen Stikker gratis downloaden. Da's een aanrader, Stikker legt daarin haarfijn uit hoe het veelbelovende internet uit de jaren negentig werd gekaapt door Big Tech. Het is geen complete downer, de schrijfster legt ook uit hoe we het internet weer kunnen terugwinnen.
Â
Ik lees vaak de stukjes van schrijver Henk van Straten in mijn mail. Ik wilde linken, maar ik heb geen idee waar je kunt abonneren - als hij überhaupt nog ergens actief lezers werft. Als uitsmijter voor deze week kopieer ik dan maar in het wild twee alinea's uit zijn nieuwste tekst Killer drones & een elektrisch kacheltje:
