top of page
Corcoran Sculpture Gallery, Joseph Pennell
Corcoran Sculpture Gallery, Joseph Pennell

I.

In De Kunsthal is nog een week een tentoonstelling rondom Aimée de Jongh te zien. De bekendste tekenaar van ons land heeft met haar bewerking van Lord of the Flies (terecht) een enorm internationaal succes te pakken. In Rotterdam hangt origineel inktwerk naast de uiteindelijke versies van alle hoogtepunten uit het boek. Je ziet de blauwe schetslijnen nog maar het valt toch op hoe trefzeker De Jongh tekent.


Er zijn ook hoekjes ingericht voor de graphic novels Zestig lentes en mijn favoriet: Dagen van zand. Ik liggen wat opengeslagen schetsboekjes op glazen tafels, waarvan ik er graag iets meer van had gezien. Dat is toch het meest intieme en rauwe werk wat je kunt bekijken. Het zijn ongefilterde, onuitgewerkte ideeën op papier. Ze nam de schetsboekjes mee naar het Griekse Lesbos, waar ze door NRC naar een vluchtelingenkamp werd gestuurd om journalistieke reportages te maken. Je mocht er niet fotograferen dus tekende ze wat ze zag. Mensen, omgevingen en verhalen. Te zien en te lezen in De Kunsthal, prachtig.


ree

Naast werk van De Jongh heeft het museum tot 9 februari een verdieping vrijgemaakt voor de sculpturen van de Britse kunstenaar Thomas J Price. Je hebt zijn werk vast al eens zien staan voor Rotterdam Centraal: het grote bronzen beeld van een jonge zwarte vrouw op een paar Nikes, met de handen in haar zakken. Dat is het mooie aan zijn beelden. Ze zijn helemaal matzwart, -wit of van glimmend goud, maar ze vertegenwoordigen eens de moderne in plaats van de klassieke mens.


"Ik ben geïnteresseerd in de manier waarop we identiteit aflezen uit sculpturen", zei Price in oktober tegen de Volkskrant. "In kunst uit de oudheid kunnen we figuren herkennen aan hun attributen; zoals Hermes aan zijn sandalen met vleugels. Zo denk ik ook na over de kleding en accessoires van mijn personages. Wat gebeurt er als een personage casual gekleed is? Een telefoon vertelt ook iets over iemand. Ik maak meestal figuren die alleen zijn, maar een telefoon is een soort portaal, dan ben je niet meer alleen."


ree


II.

Ik droomde deze week over een grote uil. Hij zat eerst op de schutting en toen ik later weer keek zat hij op de schuur. Hij keek me recht in de ogen. Misschien betekent het niets, want die vogels zijn nooit wat ze lijken, maar het kan best iets te maken hebben met mijn overmatige inname van alles wat met alles wat met David Lynch te maken heeft. Hier een selectie:


  • Laura Dern schrijft misschien wel het mooiste artikel. Ze publiceerde een persoonlijke brief in de Los Angeles Times, gericht aan de regisseur. "You have forever transformed all of art, be it film or music or painting or cartoons or giving the weather report — all of it became a space for dreaming."

  • Kyle MacLachlan prijst de moed van Lynch om altijd zijn gevoel te blijven volgen. "At some point I know he said, 'I'm just gonna follow my creative intuition.' And that's not easy. You think about it as an artist — and using myself — I'm much more comfortable compromising, or perhaps questioning, my own instincts." Mooie lezing. Wie durft dat nou?

  • Medebedenker van Twin Peaks Mark Frost en een deel van de cast halen op The Guardian herinneringen op aan het maken van de serie en aan de regisseur. Bonustip van mij als je meer over het maken van Twin Peaks wil weten is het boek Reflections: An Oral History of Twin Peaks van Brad Dukes.

  • Peter Bogert schrijft in zijn filmnieuwsbrief uitgebreid over David Lynch, door hem "moderne Renaissanceman" genoemd, aan de hand van drie van zijn films.

  • Op Lynchian.com worden verhalen en eerbetonen verzameld van mensen die ooit met Lynch te maken hebben gehad.

  • Fix Your Heart or Die: The Startling Empathy of David Lynch. Een ouder artikel, meer dan de moeite waard. Niet lezen als je nooit Twin Peaks hebt gezien, want er staan megaspoilers in.

  • De nieuwste podcastaflevering van St. Paul's Boutique staat volledig in het teken van David Lynch. Onze dj spreekt met onder meer regisseur Jeroen Houben, dj Joost van Bellen en NRC-journalist Thijs Schrik over de impact van de kunstenaar op hun levens. (Ook hierin een spoiler voor Twin Peaks).

  • De komende week draaien de betere filmhuizen weer werk van Lynch. Grijp je kans om bijvoorbeeld Blue Velvet, Mulholland Drive of Lost Highway op het witte doek te zien.



III.

Blood on the Tracks is vijftig jaar oud. Ik vind dat een van Bob Dylans mooiste albums. Er staan van die mooie beelden op. Meteen in de eerste regels van Tangled Up In Blue:


Early one morning the sun was shining I was laying in bed Wondering if she'd changed at all If her hair was still red

En in Simple Twist of Fate:


He woke up, the room was bare He didn't see her anywhere He told himself he didn't care Pushed the window open wide Felt an emptiness inside To which he just could not relate Brought on by a simple twist of fate

Ik vind Dylan vaak op zijn best als hij zingt dat het goed gaat, terwijl het niet goed gaat. Op Blood on the Tracks doet hij dat vaak, maar het nummer Most of the Time (verschenen op Oh Mercy in 1989) is dat uitgangspunt uitgevoerd tot in perfectie.




PS.

Elon Musk trok alle aandacht naar zich toe tijdens de inauguratie van Donald Trump. Al de hele week wordt gediscussieerd over zijn gestrekte arm. The Hollywood Reporter is eruit: soms is een nazigroet gewoon een nazigroet.



Ik gebruikte deze week dit tooltje om al mijn berichten van X te halen. Simpel en gratis.



Craig Mod schrijft in zijn onvolprezen maandelijkse blog Roden over zijn haat-liefdeverhouding met sociale media. "Moderne sociale media liggen zo ver af van wat die omgekeerd chronologische tijdlijn in 2007 was, dat het een waanidee is om ze nog hetzelfde te noemen", schrijft hij. Voor hem gaan sociale media om het delen van die ergens anders zijn gemaakt. Sociale media zijn volgens hem niet "de plekken waar kunst wordt gemaakt".



Mooi onderonsje dit, van Wende en Abel. Ze speelden een cover van Shallow uit A Star Is Born bij Bar Laat. In het Nederlands krijg je dan iets als Schaduw.




Abel gaf overigens nog vijf boekentips op de website van boekhandel Athenaeum. "Ik denk dat het gezond is om af en toe een dik, oud en intimiderend dik boek te lezen waar je bang voor bent. Dat is goed voor de ziel."



Twee Nederlandse regisseurs zijn met hun korte films genomineerd voor een Oscar. Ze zijn allebei online te bekijken.


Ik ben geen robot van Victoria Warmerdam gaat over een vrouw die er niet in slaagt een CAPTCHA-test te maken.



En Wander to Wonder van Nina Gantz gaat over drie poppen die de hoofdrol speelden in een kinderserie. Als hun maker overlijdt, blijven zij achter in de studio. Ze worden hongerig en raken in verval, maar ze blijven wel nieuwe afleveringen maken. Die worden almaar vreemder.



Je las mijn weblog van 20 tot en met 26 januari 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

ree

David Lynch is er niet meer. Het overrompelde me, je kunt niet onderschatten hoe uniek zijn stem in de serie- en filmwereld was. Hij toonde de schoonheid van het verval en het verval van de schoonheid. Je kan wegdromen in zijn nachtmerries en je klampt je vast aan het ongrijpbare.


Je houdt van het werk van Lynch of je staat er niet voor open. Een middenweg is er niet. In Catching The Big Fish, zijn autobiografische zelfhulpboek, schrijft Lynch waarom het absurd is dat hij als regisseur zou moeten uitleggen waar zijn films over gaan. "Mensen hebben soms moeite om een film te begrijpen", schrijft hij. "Maar ik denk dat ze meer begrijpen dan ze denken. Want we zijn allemaal gezegend met intuïtie - we hebben de gave om dingen aan te voelen."


De films van Lynch kunnen abstract voelen, maar het is volgens de maker zelf niet nodig om ze uit te kunnen leggen. "Mensen verlangen ernaar om er intellectuele zin aan te geven, om het in woorden om te zetten. Als dat niet lukt, voelt dat frustrerend. Maar ze kunnen in zichzelf een uitleg vinden, als ze het toestaan."


David Lynch was spiritueel. Op YouTube wemelt het van de video's waarin je hem vol passie kunt horen vertellen over creativiteit en het vinden van ideeën. Ik kan je aanraden om daar naar te zoeken, het is oneindig inspirerend. Volgens hem zijn ideeën overal, als vissen in de zee, je moet slechts weten hoe je ze vangt.


Hij was kunstenaar in de puurste vorm. In achter-de-schermen-beelden op de set van Twin Peaks: The Return bemoeit hij zich met hoe donker het zwart in beeld moet zijn. Vol passie legt hij de schilder uit waarom het zo belangrijk is dat het donker genoeg is. Alles telt in het werk van Lynch, donker is nooit zomaar donker. In het boek Lynch on Lynch legt hij uit dat zwart diepte bevat. "Je kunt er in gaan. Dan begin je te zien waar je bang voor bent. Dan zie je waar je van houdt en wordt het als een droom."


Het was een zwarte dag toen Lynch overleed. Ik kan de precieze tint niet omschrijven, maar ik voel het wel.


PS. Ik schreef na het overlijden van David Lynch deze necrologie voor NU.nl.




Op een koude en donkere weekenddag bezocht ik Nosferatu van regisseur Robert Eggers. Zijn eerdere werken The Witch en The Lighthouse mag je niet missen. Zijn nieuwste film is een hervertelling van Bram Stokers boek Dracula, in de uitvoering van de film Nosferatu, eine Symphonie des Grauens uit 1922. Dit is een echte hervertelling die heel trouw blijft aan zijn bronnen. Heb je ooit het verhaal van Dracula gehoord of gezien, dan verrast deze versie je niet.


Eggers kiest wel iets meer voor de folkloristische weergave van de vampier uit Nosferatu, als de demoon die naar elke plaats die hij bezoekt een dodelijke plaag meeneemt. Het is dan ook zoals Elise van Dam in het Parool schrijft: "Dat je in zijn Nosferatu desondanks een reflectie kunt zien op de periode van de covidpandemie, is precies wat dit soort steeds opnieuw vertelde verhalen zo sterk maakt: ze werken als een prisma. Elke tijd waarin ze opnieuw verteld worden werpt er zijn eigen licht doorheen, wat net weer anders breekt."


Ga vooral naar Nosferatu vanwege de manier waarop de gothische horror in beeld is gebracht. Als de deuren van het kasteel van graaf Orlok voor het eerst open zwaaien en je het contour van de vampier in de verte ziet staan, lopen de rillingen even over je rug.




De prijs voor De Meest Waardeloze Manier Van AI-gebruik van deze week gaat naar... modetijdschrift Harper's Bazaar. Thomas Heerma van Voss zag dat Harper's Bazaar zijn roman Het archief had opgenomen in een lijstje met de beste vijf Nederlandse boeken. Hij zal enigszins vereerd zijn geweest, tot hij een omschrijving las die totaal niet leek op de inhoud van zijn boek. Dit moest wel het werk zijn van ChatGPT. Harper's Bazaar stak zijn kop in het zand, maar paste de tekst zonder verdere rectificatie aan. "Het zijn allemaal stappen waarmee de waarheid nog verder wordt uitgehold", schrijft Heerma van Voss over het voorval. "Een proces dat wereldwijd al vreselijke gevolgen heeft. En zo struikelen mensen alsmaar verder, de ondergang tegemoet."



Op deze website worden foto's van Amerikaanse bowlingbanen verzameld. De fotograaf is Kevin Hong, zelf bowlt hij ook. Door de jaren heen fotografeerde hij 140 bowlingbanen in 25 Amerikaanse staten en een paar in Canada.



Ik was niet bekend met de Amsterdamse artiest Cero Ismael, maar ik stuitte op deze video van zijn nieuwe nummer DRIVING ROUND LOOKING FOR UNKNOWN en was meteen geïntrigeerd. Heerlijk bizar werk, zeg.




Voor wie in de geschiedenis van Nokia wil duiken is er nu het Nokia Design Archive. Een extreem gedetailleerd overzicht van Nokia-telefoons door de jaren heen, geselecteerd door de Finse Aalto-universiteit. Met informatie, plaatjes en video's van 1990 tot 2017. Een niche van een niche en vrij overweldigend, maar lekker dat dit bestaat.



Nick Cave gaat bij de Britse modeontwerper Bella Freud op de bank liggen voor haar podcast Fashion Neurosis. Altijd prettig om naar Cave te luisteren. Nu gaat het zo'n 80 minuten over kleding, chaos als vijand van creativiteit, zwemmen in koud natuurwater en nog veel meer.



Je las mijn weblog van 13 tot en met 19 januari 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

Nightmare – War (1914), Rik Wouters
Nightmare – War (1914), Rik Wouters

Het technieuws van deze week in het kort: Meta gooit Amerikaanse factcheckers op straat en kwetsende berichten richting minderheden worden weer gedoogd op Facebook, Threads en Instagram. Het voelt nogal verlammend, na een week lang nieuwsartikelen en opinies lezen over de overgave van Mark Zuckerberg aan Donald Trump, om daar nog iets aan toe te voegen. Dus verzamelde ik ouderwets een aantal linkjes die samen een prima beeld schetsen over hoe de vork in de steel zit.


  • Om te beginnen deze video van Zuckerberg zelf, waarin hij de veranderingen aankondigt. Het is denk ik goed om het uit zijn eigen mond te horen, zodat je daarna verbijsterd verder kunt.

  • Ook Threads maakt een draai. De concurrent voor X wilde absoluut geen politieke berichten op zijn platform, maar nu toch wel.

  • Zoals Maarten Reijnders op Bluesky schreef: "In het kader van de vrijheid van meningsuiting censureert Zuckerberg trans- en nonbinary themes voor Messenger". Je mag de LHBTIQA+-gemeenschap volgens de nieuwe regels ook gewoon geestelijk zien noemen, schrijft 404 Media.

  • Binnen Meta is chaos ontstaan, niet iedereen is blij met de plannen van de grote baas.

  • Jason Kottke stipte al aan dat UFC-voorzitter Dana White (die alleen buiten de ring losse handjes heeft) een warm werd ontvangen bij Meta. Kottke schrijft dat Meta simpelweg het volgende techbedrijf is dat begrijpt dat je overal mee wegkomt als je maar vaak genoeg 'vrijheid van meningsuiting' roept.

  • Hoogleraar digitalisering Reijer Passcher was niet verrast, zegt hij in een glashelder interview met de Volkskrant. "Je kunt de leeuw ook niet verwijten dat hij de gazelle opvreet."

  • De factcheckers van Niemanlab factcheckten de uitspraken van Zuckerberg over factchecken.

  • Zuckerberg kreeg bij podcastpannenkoek Joe Rogan ruim baan om de ene na de andere onwaarheid te verkondigen. Hoef je niet te luisteren, je kunt het ook gewoon lezen op The Verge.

  • Volgens Zuckerberg komen de moderatiesystemen van Meta niet meer overeen met hoe er in de maatschappij over onderwerpen als gender en immigratie wordt gedacht. Maar is het dan niet even kwalijk dat een machtige miljardair bepaalt op welke manier het gesprek mag worden gevoerd? Zuckerberg ligt in de knoop met zichzelf, denkt The Atlantic.

  • Voor een uitgebreide reconstructie van Meta's nieuwe koers kun je bij NY Times terecht, dat uitlegt hoe Zuckerberg zijn bedrijfsvoering in zes weken liet omgooien nadat hij met Trump dineerde op zijn landgoed Mar-a-Lago.



Om het maar niet te hebben over de immer escalerende Elon Musk. Kan het een tandje minder allemaal? Het is alsof de bazen van socialemediaplatforms ons smeken: wat moeten we in godsnaam nog meer doen om te zorgen dat jullie onze diensten niet meer gebruiken? Dat Big Tech alles kan maken zonder consequenties die impact maken is al jaren duidelijk, met als verschil dat de topmannen zich nu nergens meer achter verschuilen.


We kunnen misschien gewoon iets minder op sociale media zitten. Beter voor de bloeddruk en je houdt tijd over voor leukere dingen (bloggen!). Het nadeel is dat we jarenlang zijn geprogrammeerd om bij elk dreigend moment van verveling een app te openen om wat doorheen te scrollen.


Misschien zijn sociale media gewoon mislukt. Sinds Elon Musk Twitter overnam en er X van maakte, zoeken veel mensen naar een alternatief waar het wél gezellig is. Ik zag deze week dat mensen hun Threads-accounts sloten na de berichtgeving over Zuckerberg. Bluesky is wat mij betreft de beste keuze, maar ook daar is het gesprek van de dag de chaos bij Meta en X. Je ontkomt er gewoon niet aan. Wat dan weer de vraag oproept: waarom blijven we überhaupt zoeken naar alternatieven? El Dorado is tenslotte ook nooit gevonden.



Zelfs in de nieuwe stop-motionfilm Wallace & Gromit: Vengeance Most Fowl gaat het over de keerzijde van technologie. Uitvinder Wallace heeft een robotkabouter bedacht die klusjes in de tuin oplost. Maar als de kabouter wordt gehackt door de kwaadaardige pinguïn Feathers McGraw, verandert het hulpje in een horrorgnoom.


De AI-trend van 2025 is de komst van zogeheten AI-agents. Dat zijn chatbots on steroids. Ze geven niet alleen antwoord op je vragen, maar nemen daadwerkelijk taken uit handen. Je kunt ze vragen om vakantietips en vervolgens kunnen ze zelfstandig een vlucht en hotel boeken en restaurants reserveren.


Gromit ziet vanaf het begin met lede ogen aan hoe zijn baas prat gaat op zijn nieuwe assistent. Hij vindt het juist leuk om tijd en moeite in de tuin te steken, terwijl de kabouter alles binnen een paar minuten strak en netjes maakt. Waar de één een oplossing ziet, vindt de ander een bedreiging. Zoals de aloude metafoor luidt: met een hamer kun je een spijker ophangen of iemand de hersens mee in slaan.


De makers van Wallace & Gromit konden niet om het thema heen. Want is er nog ruimte voor een stop-motionfilm waarin bijna alles bestaat uit klei waarop je de vingerafdrukken kunt zien, terwijl je alles sneller, goedkoper en mooier uit de computer kunt trekken? Absoluut. Het is als Gromit die naar de robot kijkt terwijl die zijn tuin om zeep helpt. Je wil zelf controle houden, de aarde tussen je vingers voelen. Ook al kost dat meer tijd en is het eindresultaat niet zo strak. Er blijft altijd behoefte aan authenticiteit. Dat hoeft niet weg te vallen als je technologie gebruikt, als je dat maar slim doet. Misschien wordt het er dan zelfs beter van, blijkt uit de making of van de film.

(En het is een hilarische film. De stoïcijnse pinguïn blijft een geweldige aartsvijand. Dikke aanrader.)




Het beste werk van het toch al briljante Neal.fun tot nu toe: Simulation Clicker. Hoe vaker je op de knoppen klikt, hoe sneller de nummers omhoog gaan. Steeds ontgrendel je nieuwe afleidingen en impulsen, terwijl je blijft klikken op steeds meer knoppen. Steeds sneller, steeds meer prikkels. Er is gelukkig een bevredigend einde, anders zat ik nu nog steeds met hartkloppingen in de rabbit hole.



Werner Herzog is sinds zijn achttiende nergens meer bang voor, tekent De Groene Amsterdammer op. Zijn leven speelde voor het grootste deel af in de twintigste eeuw, een eeuw die volgens Herzog in zijn geheel een fout is geweest. "Godzijdank is-ie voorbij." Ook de nieuwe technologische utopieën komen tot een einde, zei hij eind vorig jaar tegen interviewer Jan Postma. We zien het gebeuren.



Leuk idee dit, een golfspelletje met pen, papier en een dobbelsteen.




DOOM: The Gallery Experience. Alsof je de klassieke DOOM speelt, maar in plaats van met een geweer loop je met een glas rood door een museum. Tijdens het kunst kijken pluk je wat hors-d'oeuvres mee. Genieten maar. Volgens de makers is dit project bedoeld als parodie op de "heerlijk pretentieuze wereld van de openingen van tentoonstellingen". Gratis speelbaar via Newgrounds.




Op de valreep bedenk ik dat er een sociaal netwerk is wat wél leuk is. Letterboxd. Filmliefhebbers komen er samen om hun recent bekeken films te bespreken. Ik heb er ook een account. Nu is het jaaroverzicht van Letterboxd er weer en dat is elk jaar weer een genot om doorheen te gaan.


Je las mijn weblog van 6 tot en met 12 januari 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

© 2022 Rutger Otto

bottom of page