105. Zoveel is er niet veranderd

I.

"Nu commerciële websites steeds meer agressieve meldingen tonen en hun gebruikers targeten en volgen, is het tijd voor een onafhankelijk web waar individuen, hun intelligentie en privacy worden gerespecteerd." Dat is in 2025 niet zo’n vreemde oproep, maar het bericht komt uit een online manifest uit 1997. Google bestond nog nauwelijks, Facebook al helemaal niet.

Het manifest roept mensen op om "hun essentiële rol op het internet" serieus te nemen. "Als ze hun eigen sites starten, als ze comments, kritiek of bedankjes achterlaten aan webmasters, als ze tips uitwisselen via nieuwsgroepen of mail, dragen ze bij aan een onafhankelijk en vrije bron van informatie die derden dreigen te verkopen en controleren", schrijven de makers. "Onderwijs, informatie, cultuur en debat bestaat bij de gratie van gebruikers, onafhankelijke webmasters, academici en belangenorganisaties."

Zoveel is er niet veranderd.

II.

Ik keek de prachtige film Perfect Days afgelopen week voor een tweede keer. Tegen het eind komt onze hoofdrolspeler Hirayama aan bij een bouwplaats. "Weet je wat hier vroeger was?", vraagt een oude man hem. Als hij geen antwoord krijgt, zucht de man diep en loopt hij weg. "Dat betekent nou ouder worden", hoor je hem nog mompelen.

Alles verandert en misschien was het vroeger wel beter. "Er bestaat geen nostalgie zonder lijden, want wat was komt niet meer terug", schreef Alex Mazereeuw deze week in een prachtig artikel over hoe Twin Peaks hem hielp de dood van zijn vader te verwerken.

Toen David Lynch en Mark Frost 25 jaar na de eerste twee seizoenen van Twin Peaks besloten een vervolg te maken, deden ze dat in een tijd dat oude series allemaal vervolgen kregen. "Series die ooit extreem populair waren, maar nu vooral de nostalgiehonger moesten stillen van de fans, die terug wilden naar dat wat ooit was", schrijft Mazereeuw. "Lynch had nul boodschap aan dat sentiment van nostalgie zonder lijden. Als The Return iets duidelijk maakte, was het dat het na een kwarteeuw verdomd lastig is om zomaar ‘thuis te komen’ en door te gaan alsof er niets is gebeurd"

Ik zou wel kunnen blijven citeren uit het artikel, dus lees het vooral helemaal bij de Volkskrant. Misschien nog een zin om dit blogberichtje rond te breien: Lynch laat zien dat we een fundamenteel verlies pas echt kunnen accepteren als we het niet hardnekkig proberen te herstellen.

Volgens mij is zoiets ook aan de hand in Perfect Days. Om Hirayama heen verandert van alles. Aan het meeste kun je niets doen. Daar stond een oud gebouw, straks staat er een nieuw gebouw. De mama van de izakaya waar Hirayama regelmatig komt, vraagt zich af waarom niets ooit kan blijven zoals het is. Dat kan tot op zekere hoogte, leert Hirayama ons, door in het nu te leven. "Volgende keer is volgende keer en nu is nu", zo luidt het mantra. Door in het nu te leven, verandert er nooit iets.

III.

Fijne boekenweek! Van 12 tot 23 maart (daarmee wordt het begrip 'week' alweer opgerekt) krijg je bij aankoop van minimaal 15 euro aan boeken het geschenk De krater van Gerwin van der Werf. Mijn buit is Dius van Stefan Hertmans, Een kniebuiging voor de ezel van Anton Valens en het boekenweekessay Hèhè van Paulien Cornelisse.

Die laatste las ik alvast uit. Cornelisse onderzoekt de woorden in de Nederlandse taal die we te pas en te onpas gebruiken, zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Ikzelf ben grootgebruiker van 'gewoon', 'eigenlijk' en 'echt', hoewel dat laatste woordje niet aan bod komt in dit essay. Blijkbaar voel ik de noodzaak om de dingen constant te benadrukken. 'Dit boek is echt geweldig' betekent in de kern hetzelfde als 'dit boek is geweldig'.

Dit soort woorden zijn volgens Cornelisse precies de woorden "die het Nederlands 'Nederlandser' maken". Of, nog mooier beschreven, het zijn "die stukjes van de Nederlandse taal die zich in het volle zonlicht weten te verstoppen". Van die woorden die een zin minder hard of een uitspraak eerlijker maken.

Het boekje maakt je iets bewuster van wat we zeggen zonder dat we het doorhebben. Cornelisse kan dat als geen ander: helder en met humor. Oh, en wat strooit ze rijkelijk met voetnoten om van te smullen. In 61 pagina's vind je er 48.

PS.

Frank Heinen met een verhaal over ene 'Pieter O.' die naar de winkel gaat om een boek te kopen. Want: Boekenweekgeschenk. "Bij het plankje met de Libris-nominaties wordt hij overvallen door het verlammende besef dat hij zal moeten kiezen tussen boeken die hij allemaal nog niet gelezen heeft."

Waarom maken dieren overal hetzelfde geluid, maar interpreteert elke cultuur het net iets anders? Heerlijke productie van Pudding.cool over onomatopeeën die onderzoekt hoe verschillende talen dierengeluiden omzetten in betekenis.

Het Japanse sciencefictionverhaal All You Need Is Kill werd al eens verfilmd met Tom Cruise in de hoofdrol. Die film heet Edge of Tomorrow. Er is nu ook een animéfilm in de maak bij STUDIO4°C en die houdt de All You Need Is Kill-titel. Lekker vage trailer alvast.

Jack White sneert er tijdens liveshows lustig op los richting Elon Musk en Donald Trump. Zijn nummer Corporation heeft een nieuwe tekst gekregen. Zo hoorde het publiek in Boston: "I'm thinking about not being properly vetted by the Supreme Court or Congress, just doing whatever the hell I want because some fucking bloated asshole orange fucking gorilla who's (...) failed at every business he's ever ran wants me to be his golf cart partner."

Tien jaar geleden had blogger Steve Randy Waldman nog bewondering voor Elon Musk. Ik ook. Hij heeft nu eenmaal bijzondere dingen betekend voor elektrisch rijden en de ruimtevaart, dat valt niet te ontkennen. Maar, zo schrijft Waldman, de afgelopen jaren zijn niet gunstig geweest voor die bewondering.

Volgende maand verschijnt een film over twee geliefden. One to One: John & Yoko.

De Radiohead-trein begint langzaam weer te rijden. De band heeft een nieuwe onderneming opgezet en in het verleden leidde dat doorgaans tot een nieuwe tour. Dat de onderneming RHEUK25 heet, lijkt te verwijzen naar een tour van Radiohead in de EU en UK in 2025. Dat zou wat zijn. Deze week bestaat het album The Bends overigens dertig jaar. Daar staan parels op hoor: Fake Plastic Trees, (Nice Dream) en Street Spirit (Fade Out), om er maar een paar te noemen.

Hieronder speelt Thom Yorke op een oude opname een paar nummers van The Bends:

Je las mijn 105de weekblog, geschreven in de periode van 10 tot en met 16 maart 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.