136. Deadbeat

I.

Het is begin 2020, de lockdown is net van kracht, mijn relatie is net uit, ik ben verhuisd naar een krap appartement en wacht op het moment dat de muren me insluiten en verpletteren. Op dat moment verschijnt Tame Impala's The Slow Rush, een album waarop Kevin Parker afrekent met een paar demonen uit zijn verleden en zich overgeeft aan de constante verandering van het leven. Dat doet hij op de dansvloer, met rammers van hits.

The Slow Rush staat vervolgens maandenlang elke dag wel een keer aan. Het zal dan ook niet verbazen dat het album nogal speciaal voor me is. Als Tame Impala twee jaar later in de AFAS Live optreedt en ik de nummers voor het eerst live hoor — en een waanzinnige lichtshow zie — voel ik slechts euforie.

Nu is er een nieuw Tame Impala-album: Deadbeat. Je schrikt je ongetwijfeld rot als je na Innerspeaker (2010) niet meer naar muziek van Parker hebt geluisterd. Van psychedelische rock is nauwelijks meer iets over. Hoor ik nou een reggaeton-beat op Oblivion? (Ugh!)

Parker zegt tegen The New Yorker dat Deadbeat grotendeels is geïnspireerd door bush doofs: dansfeesten op afgelegen plekken die de hele nacht doorgaan. Ik had ook nooit van het woord gehoord, in Australië is het een begrip. "Doof was een denigrerend bedoeld woord om clubmuziek te beschrijven", vertelt Parker. "Want van een afstandje hoor je alleen maar doof, doof, doof." Voor hem heeft de muziek iets bezwerends.

Op Ethereal Connection — een beukplaat van bijna 8 minuten — komt de inspiratie van die feesten nog het meest terug. Tegen radiomaker Zane Lowe zegt Parker dat hij nog heeft overwogen een technoplaat te maken. Op basis van dit nummer denk ik dat hij het in zich heeft, maar voor nu ben ik blij dat Parker z'n dromerige popsound eroverheen heeft gelaveerd.

Of Deadbeat me gaat pakken zoals The Slow Rush weet ik nog niet. Muzikaal zwabbert het alle kanten op. Het kan ook dat hij gewoon even moet groeien, want er staat genoeg moois op. Dracula is een 80s-synthwave-oorworm. Piece Of Heaven is een klein kunstwerk. Op No Reply zingt Parker: "You're a cinephile, I watch Family Guy / On a Friday night, off a rogue website / When I should be out with some friends of mine / Running recklеss wild in the streets at night / Singing 'Life, oh, life,' with our arms out widе".

II.

Als je wil weten op wat voor deprimerend wereldbeeld we afstevenen, kan ik je het essayboek Het uur van de wolven van Giuliano da Empoli aanbevelen. In dat boek legt de Italiaan, die jarenlang met Emmanuel Macron naar wereldleiders meereisde, uit hoe macht precies werkt. En hoe onze democratie steeds vaker onder druk komt te staan van — surprise! — populisten en tech-bro's.

De verschuiving van macht zien we voor onze ogen gebeuren. Ik hoorde vorige maand bij Nieuwsweekend hoe journalist Sander Heijne de vinger op de zere plek legt. "De moderne democratie is ontstaan in een tijd waarin macht voortkwam uit bestuur over land en dat hebben we geprobeerd te democratiseren", zegt hij. "In deze tijd komt macht voort uit kapitaal, uit technologie, uit data, uit AI, uit internationale handelsstromen. Dat zijn allemaal zaken die helemaal niet in onze democratie belegd zijn."

Dus stemmen we nu op politici en parlementen die ons dingen beloven, waar ze eigenlijk geen zeggenschap meer over hebben. Da Empoli schetst een pijnlijk voorbeeld in Het uur van de wolven: "De oligarch stapt uit zijn privéjet, een beetje chagrijnig omdat hij zijn tijd moet verdoen met het opperhoofd van een stam die er niet meer toe doet — in plaats van die tijd nuttiger te kunnen besteden aan een of ander posthumaan project. Na de oligarch met veel egards en met pracht en praal te hebben ontvangen, smeekt de politicus zijn bezoeker gedurende het korte onderhoud onder vier ogen om een onderzoekscentrum of een AI-lab, maar uiteindelijk moet hij genoegen nemen met een selfie in de gauwigheid."

Nu in Nederland volop campagne gevoerd wordt voor de Tweede Kamerverkiezingen, valt op hoe weinig aandacht er is voor technologie en digitalisering. Op de kieslijsten staat bijna iedereen met digitale zaken in de portefeuille op een vrijwel onverkiesbare plek op de lijst. In debatten komt het nauwelijks aan bod. In stemwijzers idem dito — al zijn er initiatieven zoals Nerdwijzer en Technologie Kieswijzer.

Terwijl we ons hier in het land druk maken over allerlei andere (belangrijke) thema's, spelen de "conquistadores van de tech', zoals Da Empoli de directeuren van grote techbedrijven noemt, een ander spel. "Ze hebben besloten zich te ontdoen van de oude politieke elites", schrijft hij. "Als ze slagen in hun opzet zal alles wat we gewend zijn te beschouwen als ruggengraat van onze democratieën — uit de weg worden geruimd."

Deze figuren gedijen bij chaos. Algoritmes hebben al voor verdeeldheid op sociale platforms gezorgd. Het is al te laat om dat terug te draaien en misschien wordt het nog wel erger. Da Empoli wijdt een alinea aan de AR-bril van Meta. "Iedereen die zo'n bril draagt, heeft recht op zijn eigen realiteit", schrijft hij. "Straks zullen tien mensen die hetzelfde concert bijwonen tien radicaal verschillende ervaringen hebben. Hun AR-bril biedt de mogelijkheid lichteffecten toe te voegen, reclame en zelfs gastartiesten. Hetzelfde geldt voor een vergadering, een politieke ontmoeting of gewoon een wandelingetje op straat. De AR-bril zet de poorten wijdopen naar een heuse toverwereld."

Da Empoli beschrijft een gitzwart beeld van een dystopische toekomst. We wandelen er als lemmingen naartoe.

PS.

Hay Kranen schrijft al tien jaar De Circulaire, zijn nieuwsbrief over kunst, digitale cultuur en media die ik met plezier lees. Om die mijlpaal te vieren maakt hij eenmalig een papieren tijdschrift, waarin schrijvers zich verplaatsen naar het jaar 2050 terugblikken op 2025. En wel in een nineties-vormgeving. Kranen heeft alleen nog wat donateurs nodig om de drukkosten te betalen. Steun uw bloggers!

Schrijver en illustrator Luis Mendo woonde jarenlang in Amsterdam (en werkte onder meer aan de vormgeving van Bright Magazine), maar woont tegenwoordig in Japan. Op zijn blog Mundo Mendo schrijft hij over het leven aldaar en nu brengt hij een selectie van zijn geïllustreerde verhalen uit in een mooi compact boek.

Phil Gyford schrijft een verslag over zijn eerste maanden op het internet en neemt je daarvoor mee terug naar het jaar 1995. Ik hou altijd van nostalgische verhalen die gaan over Toen Het Internet Nog Leuk Was.

Wikipedia trekt minder bezoekers, omdat bots en scrapers de informatie jatten en in AI-overzichten zetten. Mensen lezen de teksten dan wel in die overzichten, maar klikken niet door naar Wikipedia.

Ik zit middenin Made in China, een programma van Filemon Wesselink en Mark Baanders die zich afvragen: kun je leven met alleen maar spullen van Chinese webshops als Temu, AliExpress en Shein? Ze nemen de proef op de som en bestellen een huis(je) en een achtbaan voor in de tuin. Een soort Prul of Praal on steroids, best vermakelijk.

Je las blog №136, geschreven in de week van 13 tot en met 19 oktober 2025. Abonneer je op mijn nieuwsbrief en je ontvangt 'm elke zondag gratis in je mailbox.