110. Bon Iver stapt in het licht

I.

Wat mij betreft nu al een sterke nominatie voor album van het jaar: SABLE, fABLE van Bon Iver. Eigenlijk zijn het twee delen: SABLE (drie nummers en een intro) verscheen vorig jaar als EP en daar zijn nu nog eens negen nieuwe nummers in de vorm van fABLE aan toegevoegd. Ik vind het mooi hoe het eerste (ingetogen, meer akoestische) deel met het tweede wordt opengebroken (vrolijker, muzikaal gevarieerder).

Op SABLE blikt Vernon terug op de laatste jaren, die voor hem lastig en duister waren. "Ik koos er lange tijd voor om in het donker te blijven zitten", zegt hij in een interview met BBC Radio 1. "Ik was in elk geval niet helemaal klaar om in het licht te stappen. fABLE is wat er gebeurt als je dat dan toch eindelijk doet."

Als je zoiets lang uitstelt, heeft dat deels te maken met de angst voor verandering en overhoop liggen met jezelf. Om jezelf te doorgronden, moet je namelijk diep graven in je innerlijk en elke (mentale) laag afpellen. In THINGS BECOME THINGS BECOME THINGS onderzoekt hij dat gegeven.

Op dit album vindt Vernon zichzelf uiteindelijk terug. Ik vind dat je een briljant artiest bent als je dat met muziek kan overbrengen. In het schitterende AWARDS SEASON zingt hij over de weg omhoog:

Dan begint Short Story, een liedje van nog geen twee minuten, dat als een brug slaat tussen donker en licht. "Oh, the vibrance", zingt Vernon. "Sun in my eyes (it gets brighter)."

Het is een parel van een nummer, waarin de maand januari in de regel "January ain't the whole world" symbool staat voor de winter. "Sometimes winter can be very bad", zegt Vernon (Bon Iver is overigens afgeleid van het Franse Bon Hiver, wat dan juist weer 'goede winter' betekent). "And I wanted to tell myself: it’s not gonna last forever. The spring will come. It’s a long ways away, but it’s not the whole world." *

Dat is te merken. Everything is Peaceful Love is waarschijnlijk het nummer met de meeste hitpotentie van het album en die straalt boven alles vooral pure levensvreugde uit. Het is als een liefde die in de lucht hangt waartegen je je niet kunt verzetten. Vernon geeft zich eraan over. Uitzinnig van kinderlijke enthousiasme is-ie: "Damn if I'm not climbin' up that tree right now".

Het is allemaal een beetje onwennig, om zomaar in het licht te stappen. Maar op There's A Rhythm voelt hij zich al enigszins comfortabel, hoewel het duister altijd op de loer ligt. "Stay lighter, stay lighter", zingt Vernon als een soort mantra. "There's a rhythm, there's a rhythm."

* Waarop Saunders zegt: "January being the start of a new year… so horrid isn’t it? For the beginning of something new. What an awful way to start things." Inderdaad, wie heeft dat ooit bedacht? Waarom begint het nieuwe jaar niet in april?

II.

Mijn collega's lachen er soms wel eens om: een techverslaggever die steeds meer met pen en papier doet. Op mijn bureau liggen standaard minimaal twee notitieboeken en verschillende pennen. Door de dag heen krabbel ik wat in m'n Field Notes die in de borstzak van mijn jas past. Boeken die ik nog moet lezen, citaten om te bewaren. Het is een obsessie en ik kan het schrijven niet laten.

Om nog dieper in dit konijnenhol te gaan, las ik de laatste tijd The Notebook: A History of Thinking on Paper van Roland Allen. Het boek beschrijft de geschiedenis van notitieboeken en notities maken. Van de Romeinse kleitabletten tot de bulletjournals van nu, alles komt voorbij. Allen blijft nog het langst hangen bij de Florentijnse boekhouding, waar het allemaal begon. "Wat het logboek van Giovanni Farolfi tot een sleutelmoment maakt in de Europese geschiedenis - of eigenlijk de wereldgeschiedenis", schrijft Allen, "is dat dit wrak van een notitieboek de eerste plek is waar we abstracte concepten van boekhouding voor het eerst zien". Het is het eerste (overlevende) voorbeeld van het dubbel boekhoudsysteem op papier: het berekenen van winst en verlies.

Ik vind het vooral interessant om te lezen anderen met hun notitieboeken doen. Wat schrijven ze op? Bij geschiedenisfiguren met een notitieboekje denk ik meteen aan Leonardo da Vinci, die ooit schreef: "Maak een notitie. Met kleine penstrepen in een klein boekje dat je altijd bij je draagt. Met grote zorg bewaard; want de vormen en posities van dingen zijn zo oneindig dat het geheugen niet in staat is om ze te onthouden. Bewaar de schetsen daarom als gidsen en meesters.

Da Vinci schetste om te onthouden en om te leren. Niet alleen tekende hij menselijke proporties en skeletten, hij was ook gefascineerd door water. Hij maakte duizenden krabbels van golven, bubbels en stromingen.

Nederland heeft eveneens een rijke notitiegeschiedenis. Blader online maar eens door het Visboeck van Adriaen Coenen, een topstuk van de Koninklijke Bibliotheek. Coenen beschreef in de zestiende eeuw talloze vissen en maakte daar allerlei wonderlijke illustraties bij. Ook van vissen die hij zelf nooit zag. En er staan zelfs mythische wezens in, zoals zeemeerminnen en zeemonniken. Fascinerend.

En het vriendenboekje, groot geworden in Nederland. Dit album amoricum werd hier in de zestiende eeuw populair aan de Universiteit Leiden, waar studenten elkaars boeken invulden. Vaak tekenden ze het wapenschild van hun familie en werd de 'spirituele band van twee gelijkgestemden' vastgelegd op de pagina. Later werden het wat luchtiger en kwam er ruimte voor gedichten, liedjes en portretschetsen.

Interessant dat dit soort initiatieven een vlucht nemen op universiteiten. Honderden jaren later, in 2004, ontstond een digitale versie van het vriendenboekje aan de Harvard-universiteit. Op TheFacebook konden studenten van universiteiten vrienden met elkaar worden en elkaar berichten sturen. Sociale media begonnen als de vriendenboekjes van deze tijd (met als grootste verschil dat het nu niet echt meer om vriendschappen gaat, maar het zolang mogelijk vasthouden van je aandacht).

PS.

Dit is een fantastische video hoor, YouTube op zijn best. Ene 'Globert' brengt dertig dagen door in There.com, een ooit bruisende, virtuele wereld, die inmiddels al ruim tien jaar verlaten is. Maar de servers zijn nog online en voor een tientje stap je de verlaten game in. Globert probeert toch wat mensen bij elkaar te sprokkelen om aan het eind van de maand een feestje te organiseren.

Regisseur Ryan Coogler (van Black Panther en Creed) legt het verschil tussen filmtypes uit. Handig als je altijd al hebt willen weten wat IMAX of 70mm nou eigenlijk betekent. Zijn nieuwe film Sinners schijnt een aanrader te zijn.

Gamer.nl (de beste gamesite van Nederland) stopt. Wegbezuinigd door de uitgever. Artikelen leveren te weinig op, dus wordt er meer gefocust op de groei op sociale media. Een klein overwinninkje voor Zuckerberg en consorten die daar niets van meekrijgen, terwijl Nederlandse journalisten hun banen verliezen. Marcel Vroegrijk roept de lezer in zijn afscheidscolumn op Gamer.nl op: "Blijf alsjeblieft over games lezen en schrijven. Juist nu een instituut als Gamer.nl verdwijnt en content steeds (kunst)matiger wordt." Want: "Lezen geeft je een bredere kijk op het leven, schrijven helpt om je eigen visie scherp te stellen".

Tweeënhalf uur genieten van de fenomenale Nick Cave en zijn Bad Seeds in de Accor Arena in Parijs. Bob Dylan zat ergens in het publiek tijdens dit concert, stel je dat eens voor.

Regisseurs David Cronenberg en Jim Jarmusch gaan in gesprek voor Interview Magazine. Een paar minuten voordat ze inloggen op Zoom, ergens in januari, komt het nieuws naar buiten dat David Lynch is overleden. Jarmusch noemt Twin Peaks: The Return "een van de beste dingen die hij in jaren had gezien", en daar kan ik het alleen maar mee eens zijn.

Fontaines D.C. brengt een ingetogen mix op de piano uit van de absolute banger Starburster en… In Heaven (Lady in the Radiator Song) van David Lynch, het nummer dat hij maakte voor de film Eraserhead. Het werkt wonderwel.

Dit is de eerste echte trailer voor de nieuwe Fantastic Four-film, met onder meer Pedro Pascal. Ik heb er zin in en ik heb het idee dat Marvel zelf goed snapt dat er veel van deze film afhangt. De studio werkt toe naar megablockbuster Avengers: Doomsday (gepland voor 2026), met Robert Downey Jr als de iconische Fantastic Four-schurk Doctor Doom. Komt er eindelijk weer eens een reeks goede Marvel-films of wordt ook dit weer een domper?

Ik vond dit een mooi, hartverwarmend nieuwsbericht om mee af te sluiten: driehonderd Amerikanen die in een menselijke ketting 9.100 boeken doorgeven om een lokale boekhandel te helpen verhuizen.

Je las weekblog №110, geschreven in de periode van 14 tot en met 20 april 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.