127. Uit de mottenballen

I.

In een stoffig warenhuis worden games gevonden van de onbekende studio UFOsoft. Het blijkt dat het team tussen 1982 en 1989 vijftig spellen maakte, die nooit bekend werden. Het voelt als het ontrafelen van een vergeten hoofdstuk uit de gamegeschiedenis. Aan de hand van de spellen en de beperkte informatie die erbij staat, verschijnt langzaamaan een beeld van de studio.

Dat is het concept van UFO 50, een game van zes ontwikkelaars onder leiding van Derek Yu, de maker van mijn geliefde Spelunky. Deze ontwikkelaars bedachten een fictionele studio en werkten jarenlang aan een bibliotheek van vijftig games, die qua stijl helemaal passen bij de jaren tachtig. Als je ze op volgorde speelt, zie je hoe de games steeds geavanceerder werden. Er zijn platformgames, puzzelgames, sportgames en nog veel meer. Met de ene game ben je een halfuurtje zoet, op een andere dien je je uren stuk te bijten.

Ik heb er nu acht van de vijftig uitgespeeld. Ik werk van oud naar nieuw en tot nu toe zijn ze allemaal op hun eigen manier een schot in de roos. Het eerste spel heet Barbuta. Een avonturengame die stroperig speelt en geen enkele muziek bevat. Het voelt ouderwets maar de mysterieuze opzet zorgt dat je blijft verkennen. Dan ontdek je geheimen en leer je langzaam de wereld kennen. Voor de doorzetter ligt er een parel in de game verscholen.

Elke keer dat je een nieuw spel start, is het weer even zoeken. Ik ga constant uit mijn comfortzone. Games die mij niet per se liggen, geef ik nu een kans. En dat vormt een deel van de lol. Bug Hunter is een tactische kaartgame waarin je aliens probeert te verslaan. Als-ie niet in deze bundel had gezeten, zou ik 'm nooit spelen. Nu zette ik mijn tanden erin en kreeg ik het in de vingers. Hetzelfde geldt voor Paint Chase, een arcade-racegame waarmee je een kaart probeert in te kleuren terwijl je tegenstanders kapot beukt.

De games hebben een ouderwetse uitstraling, maar ze spelen een stuk moderner dan echte games uit die tijd. Ze zijn soms behoorlijk moeilijk, maar die leercurve maakt het ook leuk. In het spel Velgress moet je onder constante tijdsdruk via kleine platformpjes omhoog springen. Elk foutje kan fataal zijn. Dat begint intimiderend, maar naarmate je meer speelt begin je het in de vingers te krijgen. Het is wat Spelunky ook zo goed maakt; je voelt je vaardigheid per spel beter worden.

UFO 50 verscheen vorig jaar op Steam en is nu beschikbaar op Switch 2. Ik merk dat ik toch eerder naar deze verzameling meta-klassiekers neig dan naar de dopaminebom Donkey Kong Bananza. (Die ook heel leuk is!)

II.

De videoclip van Bittersweet Symphony van The Verve is een tijdmachine naar mijn jeugd. In de tijd van TMF en MTV zijn een paar video's op mijn netvlies gebrand. Flat Beat van Mr. Oizo is er ook zo één. En Street Spirit (Fade Out) van Radiohead. Gravel Pit van Wu-Tang Clan, Don't Panic van Coldplay, Break Stuff van Limp Bizkit, Right Here, Right Now van Fatboy Slim. Afijn, ik kan zo nog wel even doorgaan.

De video van The Verve is iconisch. Frontman Richard Ashcroft loopt over straat en iedereen moet voor hem wijken. Zo niet, dan beukt hij ze wel aan de kant. Op een gegeven moment staat er een auto in de weg, dan stapt hij gewoon over de motorkap. Een boze vrouw stapt uit, maar hij kijkt dwars door haar heen.

Ik keek de clip laatst weer eens — bijna 1,2 miljard(!) views op YouTube, omdat ik sinds het Oasis-concert in Wembley helemaal verslingerd ben aan het album Urban Hymns van The Verve. Ashcroft stond in het voorprogramma en was nogal goed, vandaar.

Als kind had ik geen idee waar Bittersweet Symphony over ging. Ik hoorde vooral die aanstekelijke sample aan strijkers. Maar het is in de eerste regels van het nummer dat Ashcroft het leven fijntjes fileert: "'Cause it's a bittersweet symphony, that's life / Tryna make ends meet, you're a slave to money then you die". Toch vindt hij zelf ook troost en schoonheid in de muziek. "I let the melody shine, let it cleanse my mind, I feel free now."

Op het album staan parels. The Drugs Don't Work, Lucky Man, The Rolling People, Weeping Willow. De laatste dagen ben ik vooral fan van het nummer Sonnet. De melancholie druipt er vanaf. Ashcroft is hier een stuk persoonlijker en intiemer van toon. Er is twijfel over de liefde en verlangen naar wat hij is kwijtgeraakt. De man die in de videoclip van Bittersweet Symphony loopt alsof de wereld om hem draait, klinkt hier aarzelend. Daarom is hij ook "a million different people from one day to the next". Zoals wij allemaal.

III.

De laatste dagen was ik in de ban van de website Wplace. Het is een enorme virtuele wereldkaart waarop je, samen met alle andere bezoekers, pixels kunt inkleuren. Bij grote steden staat het vol met kleine tekeningen, vooral van games en animéfiguren. In het Nederlandse plaatsje Sneek heeft iemand Snake (klinkt als...) van Metal Gear Solid getekend.

Heel grote werken, waarvoor mensen georganiseerd moeten samenwerken, zijn niet veel te zien. Dat was wel zo op r/Place, het interactieve kunstproject dat twee keer op Reddit werd geopend. Dat was hetzelfde idee als dit, maar dan met een kleiner canvas. Daardoor ontstonden landelijke teams die een plek op het doek probeerden te veroveren. Ik schreef op NU.nl eens over de Nederlanders die op r/Place een pixelreplica van De Nachtwacht maakten en beschermden.

Als je in plaats van een wit doek een wereldkaart pakt, ontstaan er heel andere vormen van inkleuren. Er is meer ruimte voor protest. De woonplaats van J.K. Rowling is bijvoorbeeld overgenomen door transvlaggen, omdat ze transgender vrouwen openlijk niet ziet als vrouwen. En in Israël en Gaza zijn gigantische Palestijnse vlaggen en hartjes getekend. Op mijn wekelijkse blog voor NU.nl schreef ik er deze week meer over. Blijft fijn dat ik dit soort fascinaties daar gewoon kan publiceren (verstopt achter de gratis inlog, dat wel).

PS.

Op het YouTube-kanaal NOWNESS verscheen recent een mooi portret over de Japanner Shimei Nakaoji. "De jaren laten misschien rimpels achter op de huid, maar als je enthousiasme opgeeft, rimpelt dat je ziel", zegt hij. De 87-jarige Nakaoji rent elke dag (in een straf tempo), alsof het een wedstrijd is tegen de eindigheid van het leven. Als deze hoogbejaarde man het doet, wat is dan mijn excuus om mijn hardloopschoenen niet aan te trekken?

Ik heb een onredelijke bloedhekel aan meeklappen tijdens concerten. Nu heb ik een zowaar uitzondering gevonden op het deze week verschenen album Hail to the Thief (Live Recordings 2003-2009) van Radiohead. Op We Suck Young Blood geeft de galmende klap niet alleen een passend effect, ik vind het ook bijzonder knap dat mensen weten wanneer ze moeten klappen. Dat is vrij indrukwekkend, gezien het complexe ritme van het nummer.

Bij de Volkskrant lees ik over het boekje A Dictionary of Color Combinations. Dat kreeg mijn vriendin vorig jaar voor haar verjaardag. Het is een heerlijk Japans boekje dat oorspronkelijk in 1934 verscheen, bestaande uit vakken met kleurencombinaties. Het schijnt nu weer helemaal hip te zijn — goed dat Reinout Bongers die trend oppikt en 'm lekker uitdiept.

De Safdie-broers, die eerder Uncut Gems maakten, zijn nu bezig met solofilms. Opvallend genoeg worden het allebei sportfilms. Ben Safdie werkt met Dwayne 'The Rock’ Johnson aan een film over een UFC-vechter: The Smashing Machine. En Josh Safdie maakt een film over een tafeltennisser: Marty Supreme. Van die laatste, met Timothée Chalamet in de hoofdrol, werd deze week een trailer uitgebracht.

Over Marty Supreme gesproken: in oktober verschijnt op Apple TV+ een documentaire over regisseur Martin Scorsese. Het wordt een vijfdelige serie en als we de trailer van Mr. Scorsese mogen geloven gaan de afleveringen barsten van de wilde anekdotes. Dit wordt genieten.

Je las blog №127, geschreven in de week van 11 tot en met 17 augustus 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.