top of page

21. Observatie is beter dan inspiratie



In de jaren zeventig zette de Duitse regisseur Wim Wenders zichzelf met drie films op de kaart. Ze worden nu gezien als de Road Movie Trilogie: Alice in den Städten (1974), Falsche Bewegung (1975) en Im Lauf der Zeit (1976). Hoewel ze niet als trilogie bedoeld waren en ze andere verhalen vertellen, gaan ze wel over rondzwervende personages en speelt steeds Rüdiger Vogler de hoofdrol.


Van de drie zijn Alice in den Städten en Im Lauf der Zeit pareltjes en Falsche Bewegung valt er een beetje buiten. Het is de enige film van de trilogie in kleur, maar qua thema’s juist het meest kleurloos. Een frustrerend nihilistisch werk.


Samen vormen de films een tijdcapsule naar een wereld zonder constante prikkels en mobiele telefoons. Als gevolg daarvan zijn de films behoorlijk traag. Wenders laat zijn acteurs veel improviseren en de scènes op hun gemak uitspelen. "Observation is better than inspiration", zegt de hoofdpersoon van Falsche Bewegung. Wenders leeft dat advies zelf na in zijn films. Je volgt personages een paar dagen van hun leven en wat je ziet voelt nooit ingestudeerd.


Wenders had voor deze stijl geen betere cameraman kunnen wensen dan de Nederlandse Robby Müller. Over oog voor observatie gesproken. De shots zijn waanzinnig mooi gefotografeerd, vooral in zwart-wit. Müller vangt niet alleen de perfecte plaatjes, maar ook de juist sfeer. Bijvoorbeeld wanneer wanneer een man in een bus ’s nachts naar boven kijkt en we zien wat hij ziet: wolken drijven langs de maan, gezien door het dakraampje.


Als je er de tijd voor neemt, zijn dit een paar van de mooiste roadmovies die je kunt zien. Er gebeurt weinig, maar in de stiltes schuilt de schoonheid. Een open blik levert de mooiste dingen op, bewijst Müller met een overzichtsbeeld van Manhattan. Terwijl hij zijn camera rustig langs de wolkenkrabbers laat glijden, komt er plots een vogel in beeld. Müller twijfelt niet en onderbreekt zijn shot om een stukje met de vogel mee te reizen.


 

Pee-wee’s Big Adventure is een roadmovie op het andere uiterste van het filmspectrum. Het avontuur van Pee-wee begint als zijn fiets wordt gestolen en hij alles op alles zet om hem terug te vinden. In razend tempo volgen de ontmoetingen met kleurrijke figuren elkaar op en na anderhalf uur komt alles mooi bij elkaar. Strik erom.


Het is de eerste grote film van Tim Burton en dat zie je. Binnen een paar minuten heeft de regisseur een magisch realistische versie van onze wereld opgezet. Dat lukt hem in zijn beste films, zoals Edward Scissorhands en Beetlejuice.


Pee-wee’s Big Adventure stond al jaren op mijn lijst, maar de stukjes die ik had gezien schrokken me af. Pee-wee zelf is een nogal druk type met een vervelende lach en gekke maniertjes. Toen deze week Pee-wee-acteur Paul Reubens overleed, zette ik hem toch maar aan. En dat had ik eerder moeten doen. Het is een zaterdagochtendcartoon die tot leven komt, met een irritant personage van wie je gaandeweg vanzelf begint te houden.


 

Mijn vriendin speelde Journey op de PlayStation 5. Die game is 11 jaar oud maar nu nog even mooi als toen. Een perfect spel ook voor mensen die weinig ervaring hebben met games. Je kan niet dood en dankzij slim design doe je vanzelf wat de game van je verlangt.


Meekijken hoe iemand voor het eerst Journey speelt, is minstens zo genieten als zelf spelen. Al vanaf het begin zie je in de verte een berg waar je moet zien te komen. Gaandeweg krijg je meer bewegingsvrijheid en ontvouwt zich een mysterie dat je wellicht niet direct begrijpt, maar dat je dankzij de fenomenale soundtrack sowieso voelt. Hij staat op Spotify. Tegen het einde van de game ploeg je met een brok in de keel door de sneeuw.


Zoals de titel al zegt gaat het om de reis zelf. Je probeert uit te vogelen wie je bent en waarom je het avontuur doorloopt. Hoewel Journey al jaren oud is, zijn er nog steeds spelers die nieuwkomers door de wereld begeleiden en ze langs upgrades en geheimen loodsen. Mijn vriendin voelde al na een halfuurtje optrekken met een onbekende een diepgaande band. Op het einde schreven ze met voetsporen hartjes in de sneeuw.


Lang verhaal kort: speel Journey! En laat het daarna iemand anders ontdekken. Je zult door de ogen van een ander opnieuw genieten.


 

In het Brabantse dorpje Dinteloord kun je opgroeien tot een van de belangrijkste cinematografen in Hollywood, zonder dat iemand het opvalt. Hoyte van Hoytema vertelde in Zomergasten minutenlang over zijn jeugd in Dinteloord. Ook ik groeide op in het dorp, waarvan ik altijd dacht dat iedereen elkaar kende, en het bizarre is: niemand aan wie ik het vroeg had van Van Hoytema gehoord of wist dat hij daar was opgegroeid.


Hoewel hij toch zeker sinds Let The Right One In (2008) een bekende naam is in de filmwereld, prijkt zijn naam pas sinds een week op de Wikipedia-pagina van Dinteloord. Tussen namen van 'beroemdheden' die er al veel langer stonden, zoals keeper Wim de Ron en ballroomdanseres Charissa van Dipte.


Het is natuurlijk onbeduidend, want iedereen moet ergens vandaan komen, maar je gaat zo iemand toch een beetje toe-eigenen. Mogen wij Dinteloorders ook eens trots zijn dat we iemand van wereldklasse hebben voortgebracht? Doorgaans staat het dorp bekend om zijn suikerfabriek (waardoor het er vaak stinkt) en tot een aantal jaren geleden was Dinteloord het eindpunt van de snelweg. Bijna het einde van de wereld.


Het werd een mooie aflevering van Zomergasten, waarin Van Hoytema onder meer vertelde over zijn werk aan Oppenheimer. En hoe lastig het is om een film te draaien met een gigantische 70mm IMAX-camera, die herrie maakt en lastig scherp te houden is. De liefde voor film spat er vanaf.


Van Hoytema werd voor met werk al een aantal keer genomineerd voor een Oscar en verschillende BAFTA Awards. Niet slecht voor, in zijn woorden, "een bullshitter uit Dinteloord". Dat biedt hoop!

 

Het tweede seizoen van The Bear staat op Disney+. Het eerste seizoen was een van de beste dingen die ik de afgelopen jaren op televisie heb gezien (met geweldige muziek), dus heel veel zin om terug te keren naar de hectische keuken van chef Carmen Berzatto.


 

Over koken gesproken. Max Fosh waagt zich aan allerlei bizarre uitdagingen. Dit keer vliegt hij naar IJsland om een magnetroncurry op te warmen in een actieve vulkaan. YouTubers, am I right?


 

In de Volkskrant een fijn wetenschapsartikel naar aanleiding van de lezersvraag: waar eindigt het heelal? Oneindigheid is een idee dat we als mensen niet kunnen bevatten. Wat gebeurt er na ons voorstellingsvermogen? "Een verkenning van de ruimte voorbij de waarneemhorizon, waar historische kaartenmakers draken zouden tekenen."

 

Tien minuten kijken naar hoe potloden gemaakt worden in een Japanse fabriek? Met alle plezier. Even de ondertiteling aan als je wil weten waar je naar kijkt. Dit YouTube-account is sowieso fantastisch. Het neemt je mee langs allerlei Aziatische productieprocessen, van het smeden van samuraizwaarden tot het maken van rubberlaarzen. Enorm rustgevende slow-tv.


 

Je las mijn weblog van 31 juli tot en met 6 augustus. Abonneer je ook op mijn nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

bottom of page