top of page
Jungle with Setting Sun (1910), Henri Rousseau
Jungle with Setting Sun (1910), Henri Rousseau
I.

Na de dood van paus Franciscus ging het al snel over de film Conclave. De vorig jaar verschenen film met onder meer Ralph Fiennes en Stanley Tucci is weer in allerlei bioscopen te zien. Conclave heeft zijn timing mee want die ligt vers in het geheugen, maar eigenlijk zou ik je aanraden om eerst The Two Popes (nog eens) te kijken. In die film uit 2019 spelen Jonathan Pryce en Anthony Hopkins respectievelijk de pauzen Franciscus en Benedict, waarbij de spotlight vooral op het leven van Franciscus is gericht.


Ik zou zeggen dat The Two Popes een cosy pausfilm is over twee mannen die elkaar, ondanks hun totaal verschillende wereldbeelden, uiteindelijk weten te vinden. We wandelen wat door het zomerverblijf van paus Benedictus, luisteren naar een discussie in de Sixtijnse Kapel en praten nog wat door in het Apostolisch Paleis. Je zou kunnen zeggen dat er niet veel gebeurt, maar Pryce en Hopkins zijn nu eenmaal fantastische acteurs die slechts dialoog nodig hebben om je geboeid te houden.


De kardinaal en de paus worden mooi neergezet. Benedictus biecht op dat hij zich vaak eenzaam voelt in Vaticaanstad. Hij voelt zelfs de aanwezigheid van God niet meer. Daar staat tegenover dat Franciscus (dan nog bekend als Jorge Mario Bergoglio) binnen vijf minuten na aankomst al bevriend is met de tuinman. Met iedereen knoopt hij een praatje aan. Benedictus heeft dan wel een album met pianomuziek opgenomen in Abbey Road, hij kan geen enkel nummer van The Beatles opnoemen. "Eleanor Rigby", zegt Bergoglio. Waarop Benedictus zegt: "Wie? Ik ken haar niet".


Zo wordt wel duidelijk hoe Bergoglio uiteindelijk de "paus van het volk" zou worden. De film is af en toe wel heel jubelend over Franciscus, maar ik smul er toch wel van. Al is het maar vanwege de scènes waarin de religieuze heren pizza eten in hun gewaden of samen naar de voetbalwedstrijd Duitsland tegen Argentinië kijken in de WK-finale van 2014.




II.

Na Koningsnacht zat ik wel aan mijn nationalistische limiet, dus op Koningsdag bleef ik thuis en had ik mooi tijd voor de bijna drie uur durende Japanse film Onoda: 10.000 Nights in the Jungle. De film van regisseur Arthur Harari is gebaseerd op het leven van Hiroo Onoda, die als jonge man werd opgeleid als inlichtingenofficier in het keizerlijke leger tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij vertrok eind 1944 naar het Filippijnse eiland Lubang, waar hij met een klein team soldaten probeerde om de vijand buiten te houden terwijl hij wachtte op verdere instructies.


Dat wachten duurde tot in 1974. Al die tijd bleef Onoda geloven dat de oorlog nog bezig was, ook al vond hij soms kranten waarin hij over het einde van WOII las. Met de berichtgeving was geknutseld om hem uit de tent te lokken, dacht hij. Uiteindelijk verloor Onoda zijn mannen en bleef hij alleen over. Tot hij door een toerist werd gevonden die hem wist te overtuigen dat de oorlog écht al bijna dertig jaar voorbij was.


Stel je dat eens voor. Je leeft decennialang in de jungle in een oorlog die niet bestaat. Andere oorlogen zijn al uitgevochten, er zijn mensen op de maan geland. In 1959 werd Onoda doodverklaard, hij werd een legende in Japan. Hij was opgegeven en achtergelaten, maar hij vocht door.


Het lijkt wel een Werner Herzog-personage, maar de regisseur verfilmde het leven van Onoda nooit. Wel schreef hij een boek over Onoda's jaren in de jungle, dat ik een paar jaar geleden las. Herzog weigerde ooit een gesprek met de Japanse keizer (even slikken voor de Japanners), maar wilde in plaats daarvan wel graag spreken met Onoda. Aan de hand van die conversaties schreef Herzog zijn boek, in Nederland gepubliceerd met de titel Het schemeren van de wereld. Je leest 'm sneller uit dan je de film kijkt.


Het blijft een waanzinnig en ongelooflijk verhaal, dat meestal stopt bij de terugkeer van Onoda in Japan, waar hij door duizenden juichende mensen werd ontvangen. Maar hoe pak je je leven weer op in een wereld die zo is veranderd? Daarover is minder bekend. Onoda kon niet meteen wennen aan het nieuwe Japan en vertrok naar Brazilië, waar hij als boer werkte. Uiteindelijk keerde hij terug naar Japan, waar hij survivalscholen opende. In 2014 stierf hij op 91-jarige leeftijd in Tokio.




PS.

Larry David (van Curb Your Enthusiasm en Seinfeld) stuurde een satirisch essay naar The New York Times. De krant publiceerde het korte verhaal, getiteld My Dinner With Adolf. "He was wearing a tan suit with a swastika armband and gave me an enthusiastic greeting that caught me off guard", schrijft hij. "Frankly, it was a warmer greeting than I normally get from my parents, and it was accompanied by a slap on my back. I found the whole thing quite disarming." Heerlijk.




Ik lees deze blog van Whitney Mallet over een nummer van Towa Tei en Kylie Minogue uit 1997. Daarin zingt Minogue vanuit het perspectief van een lettertype: "My name is German Bold Italic". (Altijd nog een normalere naam dan X Æ A-12 Musk.)



Thomas Heerma van Voss is in Roosendaal te gast op de schrijversdag van een school. Waar zijn collega-auteurs met hun innemende ego's de harten van scholieren stelen, gaat het Heerma van Voss moeizamer af. Lekker tragikomisch verhaal weer.



HBO komt volgende maand met een tweedelige documentaire over Paul Reubens, oftewel Pee-Wee Herman. De trailer staat online.




Tim Rogers is na twee jaar ein-de-lijk terug met een nieuwe video. Hij duurt 10 uur(!) dus ik ben er nog niet aan begonnen. Het lijkt geen gamereview te zijn zoals zijn andere video's, maar een volledige speelsessie van het detectivespel L.A. Noire in een hogere productie dan je van dit genre gewend bent. Hier ga ik binnenkort voor zitten.



Tot slot keek ik naar Sinners, de nieuwe film van Ryan Coogler. Een blueshorror. Ik had er wel over willen bloggen, maar hoe minder je erover leest, hoe leuker het is. Ga 'm kijken, liefst op het grootste scherm dat je kan vinden. En laat je overrompelen door Die Ene Scene.



Je las weekblog №111, geschreven in de periode van 21 tot en met 28 april 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

ree

I.

Wat mij betreft nu al een sterke nominatie voor album van het jaar: SABLE, fABLE van Bon Iver. Eigenlijk zijn het twee delen: SABLE (drie nummers en een intro) verscheen vorig jaar als EP en daar zijn nu nog eens negen nieuwe nummers in de vorm van fABLE aan toegevoegd. Ik vind het mooi hoe het eerste (ingetogen, meer akoestische) deel met het tweede wordt opengebroken (vrolijker, muzikaal gevarieerder).


Op SABLE blikt Vernon terug op de laatste jaren, die voor hem lastig en duister waren. "Ik koos er lange tijd voor om in het donker te blijven zitten", zegt hij in een interview met BBC Radio 1. "Ik was in elk geval niet helemaal klaar om in het licht te stappen. fABLE is wat er gebeurt als je dat dan toch eindelijk doet."


Als je zoiets lang uitstelt, heeft dat deels te maken met de angst voor verandering en overhoop liggen met jezelf. Om jezelf te doorgronden, moet je namelijk diep graven in je innerlijk en elke (mentale) laag afpellen. In THINGS BECOME THINGS BECOME THINGS onderzoekt hij dat gegeven.


I am afraid of changing And when it comes a time to check and rearrange shit There are things behind things behind things And there are rings within rings within rings

Op dit album vindt Vernon zichzelf uiteindelijk terug. Ik vind dat je een briljant artiest bent als je dat met muziek kan overbrengen. In het schitterende AWARDS SEASON zingt hij over de weg omhoog:


Oh how everything can change In such a small time frame You can be remade You can live again What was pain now's gain A new path gets laid And you know what is great Nothing stays the same

Dan begint Short Story, een liedje van nog geen twee minuten, dat als een brug slaat tussen donker en licht. "Oh, the vibrance", zingt Vernon. "Sun in my eyes (it gets brighter)."


Het is een parel van een nummer, waarin de maand januari in de regel "January ain't the whole world" symbool staat voor de winter. "Sometimes winter can be very bad", zegt Vernon (Bon Iver is overigens afgeleid van het Franse Bon Hiver, wat dan juist weer 'goede winter' betekent). "And I wanted to tell myself: it’s not gonna last forever. The spring will come. It’s a long ways away, but it’s not the whole world." *


Dat is te merken. Everything is Peaceful Love is waarschijnlijk het nummer met de meeste hitpotentie van het album en die straalt boven alles vooral pure levensvreugde uit. Het is als een liefde die in de lucht hangt waartegen je je niet kunt verzetten. Vernon geeft zich eraan over. Uitzinnig van kinderlijke enthousiasme is-ie: "Damn if I'm not climbin' up that tree right now".


Het is allemaal een beetje onwennig, om zomaar in het licht te stappen. Maar op There's A Rhythm voelt hij zich al enigszins comfortabel, hoewel het duister altijd op de loer ligt. "Stay lighter, stay lighter", zingt Vernon als een soort mantra. "There's a rhythm, there's a rhythm."


* Waarop Saunders zegt: "January being the start of a new year… so horrid isn’t it? For the beginning of something new. What an awful way to start things." Inderdaad, wie heeft dat ooit bedacht? Waarom begint het nieuwe jaar niet in april?



II.

Mijn collega's lachen er soms wel eens om: een techverslaggever die steeds meer met pen en papier doet. Op mijn bureau liggen standaard minimaal twee notitieboeken en verschillende pennen. Door de dag heen krabbel ik wat in m'n Field Notes die in de borstzak van mijn jas past. Boeken die ik nog moet lezen, citaten om te bewaren. Het is een obsessie en ik kan het schrijven niet laten.


Om nog dieper in dit konijnenhol te gaan, las ik de laatste tijd The Notebook: A History of Thinking on Paper van Roland Allen. Het boek beschrijft de geschiedenis van notitieboeken en notities maken. Van de Romeinse kleitabletten tot de bulletjournals van nu, alles komt voorbij. Allen blijft nog het langst hangen bij de Florentijnse boekhouding, waar het allemaal begon. "Wat het logboek van Giovanni Farolfi tot een sleutelmoment maakt in de Europese geschiedenis - of eigenlijk de wereldgeschiedenis", schrijft Allen, "is dat dit wrak van een notitieboek de eerste plek is waar we abstracte concepten van boekhouding voor het eerst zien". Het is het eerste (overlevende) voorbeeld van het dubbel boekhoudsysteem op papier: het berekenen van winst en verlies.


Ik vind het vooral interessant om te lezen anderen met hun notitieboeken doen. Wat schrijven ze op? Bij geschiedenisfiguren met een notitieboekje denk ik meteen aan Leonardo da Vinci, die ooit schreef: "Maak een notitie. Met kleine penstrepen in een klein boekje dat je altijd bij je draagt. Met grote zorg bewaard; want de vormen en posities van dingen zijn zo oneindig dat het geheugen niet in staat is om ze te onthouden. Bewaar de schetsen daarom als gidsen en meesters.


Da Vinci schetste om te onthouden en om te leren. Niet alleen tekende hij menselijke proporties en skeletten, hij was ook gefascineerd door water. Hij maakte duizenden krabbels van golven, bubbels en stromingen.


Nederland heeft eveneens een rijke notitiegeschiedenis. Blader online maar eens door het Visboeck van Adriaen Coenen, een topstuk van de Koninklijke Bibliotheek. Coenen beschreef in de zestiende eeuw talloze vissen en maakte daar allerlei wonderlijke illustraties bij. Ook van vissen die hij zelf nooit zag. En er staan zelfs mythische wezens in, zoals zeemeerminnen en zeemonniken. Fascinerend.


En het vriendenboekje, groot geworden in Nederland. Dit album amoricum werd hier in de zestiende eeuw populair aan de Universiteit Leiden, waar studenten elkaars boeken invulden. Vaak tekenden ze het wapenschild van hun familie en werd de 'spirituele band van twee gelijkgestemden' vastgelegd op de pagina. Later werden het wat luchtiger en kwam er ruimte voor gedichten, liedjes en portretschetsen.


Interessant dat dit soort initiatieven een vlucht nemen op universiteiten. Honderden jaren later, in 2004, ontstond een digitale versie van het vriendenboekje aan de Harvard-universiteit. Op TheFacebook konden studenten van universiteiten vrienden met elkaar worden en elkaar berichten sturen. Sociale media begonnen als de vriendenboekjes van deze tijd (met als grootste verschil dat het nu niet echt meer om vriendschappen gaat, maar het zolang mogelijk vasthouden van je aandacht).



PS.

Dit is een fantastische video hoor, YouTube op zijn best. Ene 'Globert' brengt dertig dagen door in There.com, een ooit bruisende, virtuele wereld, die inmiddels al ruim tien jaar verlaten is. Maar de servers zijn nog online en voor een tientje stap je de verlaten game in. Globert probeert toch wat mensen bij elkaar te sprokkelen om aan het eind van de maand een feestje te organiseren.




Regisseur Ryan Coogler (van Black Panther en Creed) legt het verschil tussen filmtypes uit. Handig als je altijd al hebt willen weten wat IMAX of 70mm nou eigenlijk betekent. Zijn nieuwe film Sinners schijnt een aanrader te zijn.




Gamer.nl (de beste gamesite van Nederland) stopt. Wegbezuinigd door de uitgever. Artikelen leveren te weinig op, dus wordt er meer gefocust op de groei op sociale media. Een klein overwinninkje voor Zuckerberg en consorten die daar niets van meekrijgen, terwijl Nederlandse journalisten hun banen verliezen. Marcel Vroegrijk roept de lezer in zijn afscheidscolumn op Gamer.nl op: "Blijf alsjeblieft over games lezen en schrijven. Juist nu een instituut als Gamer.nl verdwijnt en content steeds (kunst)matiger wordt." Want: "Lezen geeft je een bredere kijk op het leven, schrijven helpt om je eigen visie scherp te stellen".



Tweeënhalf uur genieten van de fenomenale Nick Cave en zijn Bad Seeds in de Accor Arena in Parijs. Bob Dylan zat ergens in het publiek tijdens dit concert, stel je dat eens voor.




Regisseurs David Cronenberg en Jim Jarmusch gaan in gesprek voor Interview Magazine. Een paar minuten voordat ze inloggen op Zoom, ergens in januari, komt het nieuws naar buiten dat David Lynch is overleden. Jarmusch noemt Twin Peaks: The Return "een van de beste dingen die hij in jaren had gezien", en daar kan ik het alleen maar mee eens zijn.




Fontaines D.C. brengt een ingetogen mix op de piano uit van de absolute banger Starburster en… In Heaven (Lady in the Radiator Song) van David Lynch, het nummer dat hij maakte voor de film Eraserhead. Het werkt wonderwel.




Dit is de eerste echte trailer voor de nieuwe Fantastic Four-film, met onder meer Pedro Pascal. Ik heb er zin in en ik heb het idee dat Marvel zelf goed snapt dat er veel van deze film afhangt. De studio werkt toe naar megablockbuster Avengers: Doomsday (gepland voor 2026), met Robert Downey Jr als de iconische Fantastic Four-schurk Doctor Doom. Komt er eindelijk weer eens een reeks goede Marvel-films of wordt ook dit weer een domper?




Ik vond dit een mooi, hartverwarmend nieuwsbericht om mee af te sluiten: driehonderd Amerikanen die in een menselijke ketting 9.100 boeken doorgeven om een lokale boekhandel te helpen verhuizen.


Je las weekblog №110, geschreven in de periode van 14 tot en met 20 april 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

New York – Brooklyn Bridge (1927), Tavík František Šimon
New York – Brooklyn Bridge (1927), Tavík František Šimon
I.

The Great Gatsby is honderd jaar oud. Als ik me niet vergis las ik de roman van F. Scott Fitzgerald zo'n twaalf jaar geleden voor het eerst. Sindsdien heb ik het boek een paar herlezen; het staat in verschillende versies in mijn boekenkast. Toen ik 'm in aanloop naar deze verjaardag nog eens oppakte, werd ik opnieuw gegrepen door het verhaal.


Het korte boek zit barstensvol thema’s zoals (onbereikbare) liefde, een geldkloof en (de omgekeerde) Amerikaanse Droom. Omdat de geschiedenis zich nooit herhaalt, maar altijd rijmt, blijft The Great Gatsby relevant. Maar het is voor mij vooral het weergaloze proza van Fitzgerald dat me aan de pagina’s gekluisterd houdt.


Voor wie het niet weet: The Great Gatsby volgt verteller Nick Carraway, die op Long Island komt te wonen naast een mysterieuze rijke man. De buurman, Jay Gatsby, geeft de meest waanzinnige feesten waar de belangrijkste mensen op af komen. Behalve dan degene die Gatsby probeert te bereiken: zijn jeugdliefde Daisy Buchanan.


Het is de manier waarop Fitzgerald die weelde beschrijft en met treffende penseelstreken personages introduceert. Zoals Tom Buchanan, "one of those men who reach such an acute limited excellence at twenty-one that everything afterward savours of anti-climax".


Hoewel het gigantische huis van Gatsby bijna dagelijks vol feestende mensen staat, kent bijna niemand hem. In het begin van het boek is hij een mysterieuze figuur, van wie je soms slechts een glimp te zien krijgt, zoals van het monster in een goede horrorfilm. Op een dag ziet Carraway zijn buurman staan:


"Fifty feet away a figure had emerged from the shadow of my neighbour’s mansion and was standing with his hands in his pockets regarding the silver pepper of the stars. Something in his leisurely movements and the secure position of his feet upon the lawn suggested that it was Mr Gatsby himself, come out to determine what share was his of our local heavens. (…) But I didn’t call to him, for he gave a sudden intimation that he was content to be alone - he stretched out his arms toward the dark water in a curious way, and, far as I was from him, I could have sworn he was trembling. Involuntarily I glanced seaward - and distinguished nothing except a single green light, minute and far away, that might have been the end of a dock. When I looked once more for Gatsby he had vanished, and I was alone again in the unquiet darkness."

Gatsby is een larger than life figuur, die helemaal opgaat in zijn eigen, maakbare wereld. Pas als blijkt dat niet alles te koop is, ontstaan er scheuren en begint de grote tragedie echt.



II.

Ik vond het dit jaar nog een beetje stil op muziekgebied. Tot deze week dan. Een blokje muzieknieuws:


  • Er verscheen een een werkelijk wonderschoon nieuw nummer van Lana Del Rey: Henry Come On. De single komt van haar tiende album dat eigenlijk in mei zou verschijnen, maar in een (verwijderd) bericht op Instagram liet Del Rey al weten dat ze meer tijd nodig heeft.


  • Gorillaz heeft een oude liveopname op YouTube gezet. Het gaat om Demon Days Live from the Apollo Theater, Harlem. Ik heb dit optreden (uit 2006) nog ergens liggen op dvd. Nog steeds vind ik Demon Days veruit het beste album van Gorillaz. Mooi aan dit optreden is dat je alleen de silhouetten van de bandleden ziet. De focus ligt op hun geanimeerde alter ego's en de gastmuzikanten (onder anderen MF Doom, De La Soul en Nenah Cherry). Tegen het einde treedt Damon Albarn nog wel even uit de schaduw. Geen toeval dat dit optreden net deze week online verschijnt: met Record Store Day werd de opname op vinyl uitgebracht.

  • Pulp komt na 24 jaar terug bij elkaar om een nieuw album te maken. De eerste single, Spike Land, is al uit. En de video wekt allerlei foto's van het CD-boekje van de plaat Different Class tot leven met kunstmatige intelligentie. Cocker schrijft: "The weekend I began work on the video was a strange time: I went out of the house & kept expecting weird transformations of the surrounding environment due to the images the computer had been generating. The experience had marked me. I don’t know whether I’ve recovered yet….."

  • Ze zijn drie jaar weggeweest, maar volgende maand komt Arcade Fire terug met een nieuw album dat Pink Elephant gaat heten. Er is alvast een eerste single: Year of the Snake. Goeie sound hoor


  • Bon Iver is terug met een nieuw album: SABLE, fABLE. Prachtplaat, ben er meteen aan verslingerd. Kom er misschien volgende week even op terug als hij wat beter is ingedaald.




PS.

Op de Hollywood Forever Cemetery in Los Angeles is een gedenksteen voor David Lynch geplaatst. "Night Blooming Jasmine", staat erop. In een interview met AnOther Magazine haalde de regisseur dat plantje aan. "You know, on a summer's night, maybe more like a spring night, you could drive to certain places and if you smell that night-blooming jasmine, you can almost see Clark Gable or Gloria Swanson", zei hij. "The golden age of Hollywood is still living in some moods here, in the DNA of the city."



Ryan North komt naar Heroes Dutch Comic Con in Utrecht. Ik las zijn webcomicreeks Dinosaur Comics al toen ik een tiener was, inmiddels schrijft hij een geweldige serie Fantastic Four voor Marvel.



Op de website van The Atlantic staat een handig tooltje waarmee schrijvers kunnen checken of Meta hun boeken rooft om AI-modellen te trainen. Britse schrijvers als Richard Osman en Kazuo Ishiguro ondertekenden eind vorige maand al een petitie om het werk van auteurs beter te beschermen. Nu laten ook Nederlandse schrijvers van zich horen.


Een trailer voor Wes Andersons nieuwste film: The Phoenician Scheme. Er is weer een blik bekende acteurs opengetrokken en het ziet er allemaal weer heel Wes Anderson-achtig uit. Ik krijg er geen genoeg van. Volgende maand al in de bioscoop!



Je las weekblog 109, geschreven in de periode van 7 tot en met 13 april 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

© 2022 Rutger Otto

bottom of page